Фернан Магеллан: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
шӨңдеу түйіні жоқ
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол:
'''Магеллан Фернан'''(1480 — 1521) — [[Португалия]]ның теңіз саяхатшысы. 1519 — 21 ж. [[Молукк аралдары]]на апаратын батыс жолдарын іздеуге шыққан экспедицияны басқарды. Африканың батысымен жүзіп, [[Атлант мұхиты]] арқылы [[Оңтүстік Америка]]ның шығыс жағалауына жетті. Құрылықтың оңтүстігін зерттеп, 1520 ж. құрылық пен Отты Жер топаралы арасындағы бұғаз (қазіргі [[Магеллан бұғазы]]) арқылы Оңтүстік Американы айналып өтті. [[Тынық мұхит]] арқылы батысқа қарай жүзіп, Азиядағы Филиппин аралдарына жетті. М. 1521 ж. Мактан аралында жергілікті тайпалармен қақтығыс кезінде қаза тапты. Қалған экспед. мүшелері “Виктория” кемесімен [[Үнді мұхиты]] арқылы Африканың оңтүстігін айналып, Испанияға оралды. Магеллан алғаш рет Жердің шар тәрізді екендігін, Дүниежүзілік мұхиттың біртұтастығын дәлелдеді.<ref>“Қазақстан”: Ұлттық энцклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998
 
Магеллан астрономия және навигация бойынша жақсы білім алып шыққан,20 жасында алғаш рет теңізде жүзген саяхатшы.Оның өмір жолы әдеттегі конкистадор ретінде өрбіді-Шығыс Африка жағалауындағы Индостандағы шайқастар ,арабтармен болған теңіз қақтығыстары.Португалия патшасымен сөзге келісіп қалып,Магеллан Испанияға қоныс аударды.Ол Испания патшасы I Карлосты Молукк аралдары (Дәмдеуіш аралдары) Португалияға емес,Испанияға тиесілі болуы қажет деп иландырды.Оған жету үшін өзіне жақсы таныс шығыс бұғаз жолын ұсынды.
1519 ж. қыркүйекінде бес кемеден құралған теңіз қосыны жолға шықты.Қосын Оңтүстік Америка жағалауларына дейін жетті,бірақ пайдасыз өткел іздеу әрекеті наурыздың аяғына дейін созылды.Қатты суық пен боран басталғаннан кейін,ержүрек теңізшілер Патагониядағы қыстаққа аялдауға мәжбүр болды.
1520 ж. қазанында кемелер қисапсыз аралдар арасындағы бұралаң және қауіпті жол арқылы көптен күткен бұғазға келіп жетті.Теңізшілер кейіннен мұнда жердің төрт бұрышынан ызғарлы солтүстік желі соғып тұратын дегенді айтты.Айналадағы аралдар құнарсыз және елсіз иен мекен болып көрінді,бірақ түнге қарай теңізшілер мыңдаған алауларды көрді,сондықтан шоғыры Отты жер аталып кетті.Магеллан ашқан бұғаз біраз уақыттан кейін оның есімін иемденді.
Жағдай ушығып кетті-азық-түлік қоры мүлдем қалмады,бірақ Магеллан Молука аралдарынан оларды 3-4 күндік қана жол бөгеп тұр деген сөзінен қайтпады.Және кемелер еуропалықтар үшін мүлдем беймәлім алапат мұхит арқылы жолға шықты.Бұл мұхитты Магеллан барынша тыныш ауа-райы үшін Тынық деп атады,теңізшілер мұнда тымық күні тап болған еді.
Тынық Мұхитпен бойлай жүзу төрт айға созылды және адам айтып жеткісіз тауқыметті бастан кешірді.Ақырында көптен күткен айқай естілді: «Жер!»Және кешікпей саяхатшылардың алдындаФилиппин аралы тұрды.
Қосымша...
«Ол күлу дегенді,мейірімділік,құрмет атаулыны білмейтін,өз пікірін шебер қорғай алмайтын...Магелланның мінезі қайшылыққа толы еді»,-деп баяндаған Магеллан қосынының жылнамашысы.
 
 
 
<ref>“Қазақстан”: Ұлттық энцклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998
ISBN 5-89800-123-9</ref>