Зергерлік бұйымдар: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш Bot: Migrating 52 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q161439 (translate me)
шӨңдеу түйіні жоқ
4-жол:
безендіру заттары)— асыл металдарды
([[алтын]], [[күміс]], [[платина]] және палладийді)
әшекейленәшекейлеп өңдеудің, сондай-ақ түсті металдарлыметалдарды (жез, мельхиор т. б.) қорытудың,
олардың бетіне, алтын, күміс жалатудың;
көп жағдайда қымбат тасармектастармен, [[эмаль|эмальмен]]
т. б. безендірудің нәтижесінде алынатын
бұйымдар.
12-жол:
==Зергерлік бұйымдардың сынамасы==
'''Зергерлік бұйымдардың сынамасы'''. Әдетте
таза, асыл металдардакметалдардан зергерлік бұйымдар жасалмайды. Оларға қажетті [[механика|механикалық]]лық қасиеттер дарытып, тиісті түс алу үшін
түсті металдар қосады, мәселен алтынның
күміс және мыспен қорытпасын, кемде
[[палладий|палладиймен]]мен, кадмиймен, [[никель|никельмен]]мен, мырышпен қорытпасын; күміс пен платинаның мыспен қоры та асынқорытпасын, палладийдің күміспен және
никельмен қорытпасын үстемелейді. Қорытпадағы асыл металдың құрамы оның сынамасын айқындайды. Көптеген елдерде
сынаманы белгілеудің метрлік жүйесі қабылданған (СССР-де ол 1927 жылдан бері
енгізілген), ол бойынша сынама қорытпа-қорытпаның мың салмақтық бірлігіндегі асыл
ның мың салмақтық бірлігіндегі асыл
металдың бөлшек санымен белгіленеді.
1927 жылға дейін Россияда сынаманы белгілеудің мысқалдық жүйе деп аталатын (96
Line 26 ⟶ 25:
96 бірлігіндегі асыл металдың салмақ өлшемімен белгіленетін.
 
[[АҚШ|АҚШ-та]]-та, [[Ұлыбритания]] мен [[Швейцария|Швейцарияда]]да
караттық жүйе қабылданған. Бұл бойынша асыл тастың 1000-сынамасы 24 шартты
бірлікке сәйкес келеді.
Line 35 ⟶ 34:
Зергерлік және басқа бұйымдар дайындауға рұқсат етілетін асыл металдар қорытпасының сынамасы заңды түрде белгіленіп, [[мемлекет]] кепілдігінде болады. Бұл үшін
бұйымдар сынамалық бақылаудан өтіп, оларға сынама таңбасы қойылады. Бұйымдарта таңба салу үшін түрлі елдерде суреті мен
пішіні әр түрлі бақылау белгілері қолдақолданылады; СССР-де ол эмблемадан (бесжұлдыз аясындағы орақ пен балға) және
нылады; СССР-де ол эмблемадан (бесжұлдыз аясындағы орақ пен балға) және
метрлік жүйенің үш белгілі санынан тұрады.
Алтынның 583-сынамалы қорытпасы неғұрлым кең тараған; бұл сынаманың қорытпасының түсі құрамына енген түсті металдардың сандық қарым-қатынасына қарай
Line 43 ⟶ 41:
күміс шамамен 36%, ал мыс 5,7% болса,
қорытпаның түсі жасыл реңк алады; күміс
18,3%, мыс 23,4% болса—күлгінболса күлгін-қызғылт;
күміс 8,3%, мыс 33,4% болса қызылдау
болады. Гауһар тасты әсемдік бұйымдарды дайындау үшін ақ алтын деп аталатын
қорытпа кеңінен пайдаланылады, оның құрамы мынандай; 583- сынамалы алтын
Line 56 ⟶ 54:
 
Күмістің 875-сынамалы қорытиасы неғұрлым
кең тараған. Оны әшекей [[зат|заттарын]]тарын және
ыдыс-аяқ жабдықтау үшін пайдаланылады.
Күмістің 916-сынамалы қорытпасы [[эмаль]]
Line 73 ⟶ 71:
сердолик, кровавик, яшма және басқа жарқырауық тастар жатады.
 
Зергерлік істе бойында табиғи асыл тастардың барлық қасиеті бар [[синтетика|синтетикалық[[]]лық
лағыл, сапфир, [[александрит]] тастары кеңінен
қолданылады. Тиісті температура мен қы-қысымда гауһар, аметист, алтын жалқынды
тынтопаз және басқа бағалы тастардан жасалатын иттрийлік — алюминийлік гранаттар да
сымда гауһар, аметист, алтын жалқынды
топаз және басқа бағалы тастардан жасала-
тын иттрийлік — алюминийлік гранаттар да
кең таралған.
 
Зергерлік бұйымдарды кұтукүту. Зергерлік әшекей ұйымдарында [[адам]] денесі. терлегеннен пайда болатын қоңыр дақ қалмауы
үшін әшекейлерді шешіп алысымен фланельмен құрғатыл сұрту керек. Түрлі шаруа
істегенде және химикаттарды пайдалан ардапайдаланарда
жүзік, білезік және басқа зергерлік бұйымдарды шешіп қояды. Әсіресе алтын жалатқан бұйымдарды сақтықпен тұтыну керек.
Әшекей заттарын сынап пен күкірт негізінде жасалған [[косметика|косметикалық]]лық бұйымдарды
пайдаланғанда да (сынап алтынмен қосылса
амальгома түзеді, бұдан бұйымдардың бетіне
Line 111 ⟶ 107:
жасанды тасты бұйымдарды, сондай-ақ тастары желімдел жапсырылған әшекей зат-
тарын қатты ластанғанда этиль спирті
қосылған сабынды суға (1:1) көп ұстамай шайып алу керек; янтарьды фланельфланельмен ғана, ал қалған тастарды этиль спиртімен сүртіл тазартуға болады. Күмістел жа-
салған ірі бұйымдарды (мәселен ыдыс-аяқтар мен бөлменің ішкі әшекейлері) «Юве-Ювелирная» пастасымен тазартуға болады.
мен ғана, ал қалған тастарды этиль спиртімен сүртіл тазартуға болады. Күмістел жа-
салған ірі бұйымдарды (мәселен ыдыс-аяқтар мен бөлменің ішкі әшекейлері) «Юве-
лирная» пастасымен тазартуға болады.
 
Тым қатты ластанған бұйымдарды зергерлік