Киттәрізділер: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
шӨңдеу түйіні жоқ |
ш clean up белокты -> ақуызды, replaced: белокты → ақуызды using AWB |
||
17-жол:
†[[Archaeoceti]]
}}
'''Киттәрізділер''' ({{lang-la|Cetacea}}) – суда тіршілік ететін [[сүтқоректілер]] отряды. Ғалымдар киттердің арғы тегі құрлықта тіршілік еткен ежелгі тұяқтылар не қарапайым [[жыртқыштар]] (креодонттар), тіпті, бор кезеңінің жәндікқоректілері де болуы мүмкін деген болжам айтады. Бұлардың қазба қалдықтары төменгі эоцен дәуірінен сақталған. Қазақстанда Маңғыстау түбегінен төменгі сармат қабатынан табылған. Қазіргі кезде киттердің 2 отряд тармағына ([[тісті киттер]] және [[мұртты киттер]]) жататын 38 туысы, 80-нен астам түрі мұхиттарда, теңіздерде, кейбір түрлері ([[дельфиндер]]) өзендерде таралған. Денесінің ұзындығы 1,1 – 33 м-ге дейін, салмағы 30 кг-нан 150 т-ға дейін жетеді. Дене пішіні жұмыр қос қалақты терілі, құйрық жүзбеқанаты көлбеу бағытта орналасқан. Көпшілік түрінің басы жалпақ, мойны айқын байқалмайды. Алдыңғы аяқтары ескекке айналған. Артқы аяқтары жойылған, тек жамбас сүйектерінің (кей түрінде ортан жіліктің) қалдықтары сақталған. Киттердің терісі түксіз жалаңаш, тері астында май қабаты жақсы жетілген (қалыңдығы 18 – 50 см). Бұл дене температурасын реттеуге қатысады. Терісінде май, тері бездері болмайды, сүт бездері жақсы жетілген. Тыныс алу мүшесі – танау тесігі (1 не 2) төбесіне қарай орналасқан. Ол тек тыныс алу-шығару кезінде ғана ашылады. Киттердің қанының құрамында [[гемоглобин]]нің, бұлшық еттерінде ерекше
== Пайдаланылған әдебиет ==
<references/>
{{zoology-stub}}▼
{{wikify}}
<!-- interwiki -->▼
[[Санат:Киттәрізділер| ]]
▲{{zoology-stub}}
{{Link FA|ca}}
Line 34 ⟶ 35:
{{Link FA|no}}
{{Link GA|sv}}
▲<!-- interwiki -->
[[hi:सीटेशया]]
[[sq:Balena]]
|