Темір әулеті: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш Bot: Migrating 48 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q484195 (translate me)
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол:
{{Infobox Former Country
|native_name = Temuriylar davlatiتیموریان
|conventional_long_name = Timurid Dynasty
|common_name = TemuriylarТемір davlatiәулеті
|
|continent = Markaziy OsiyoАзия
|region = [[MiddleТаяу eastШығыс]] and [[CentralОрталық AsiaАзия]]
|country = IranИран
|era = Medievalорта ғасырлар
|
|status = [[Empire]]империя
|status_text = [[Empire]] in [[Middle east]] and [[Central Asia]]
|government_type = Monarchyмонархия
|
|year_start = 1370
34-жол:
|image_map_caption = Timurid Dynasty at its greatest extent
|
|p1 = ChagataiШағатай Khanateұлысы
|flag_p1 = Flag of Chagatai khanate.jpg
|p2 = Kara KoyunluКара-Коюнлу
|flag_p2 =
|p3 = GoldenАлтын HordeОрда
|flag_p3 = Flag of the Golden horde.svg
|s1 = KhanateБұхара of Bukharaхандығы
|flag_s1 =
|s2 = SafavidСефеви dynastyәулеті
|flag_s2 = Safavid Flag.svg
|s3 = MughalҰлы Empireмоғолдар империясы
|flag_s3 = Flag of the Mughal Empire.svg
|
|capital = [[SamarqandСамарқан]], [[HirotГерат]]
|common_languages = [[ChaghataiШағатай languageтілі|Chaghataiшағатайша]] (''initially'', limited) & [[PersianПарсы languageтілі|Persianпарсыша]] (major, official)
|religion = [[Islamислам]]
|currency =
|
|title_leader = [[Emir]]Әмірші
|leader1 = [[TimurӘмір Темір|Темір]]
|leader2 = [[Muzaffar Hussayn]]
|year_leader1 = 1370–1405
|year_leader2 = 1506–1507
60-жол:
|stat_area1 = 4400000
|
|footnotes = a: Flag of the Timurid Empire according to the [[Catalan Atlas]] c. 1375
}}
 
'''Темір әулеті''' – [[Темір мемлекеті|Темір мемлекетінде]] (1370 – 1507) билік жүргізген әулет. Негізін [[Әмір Темір]] қалаған. Ол өлгеннен кейін Темір мемлекеті жеке иеліктерге бөлініп, онда ұрпақтары билік жүргізді. 1405 – 1409 жылы [[Мауераннахр|Мауераннахрда]] [[Халилсұлтан ибн Мироншаһ]], [[Хорасан|Хорасанда]] [[Шаһрух]] (Әмір Темірдің кенже ұлы) билік етті. Дегенмен, жазба деректерде Темір мемлекетінің басшысы 1409 – 1447 жылы Шаһрух, 1447 – 1449 жылы [[Ұлықбек]] деп саналады. Бірақ жергілікті билеушілер олардың билігін мойындай қоймады. [[Мауераннахр|Мауераннахрда]] 1449 – 1450 жылы [[Әбдулатиф ибн Ұлықбек]], 1450 – 1451 жылы [[Абдуллоһ ибн Ибраһимсұлтан]], 1451 – 1458 жылы [[Әбу Саид ибн Сұлтан Мұхаммад]], 1469 – 1494 жылы [[Сұлтан Ахмад ибн Әбу Саид]], 1494 – 1498 жылы [[Махмуд ибн Әбу Саид]], 1498 – 1500 жылы [[Сұлтан Әли ибн Сұлтан Махмуд]]; [[Хорасан|Хорасанда]] 1449 – 1457 жылы [[Әбілқасым Бабыр]], 1457 – 1459 жылы [[Сұлтан Махмұд ибн Әбілқасым Бабыр]], 1460 – 1506 жылы [[Сұлтан Хұсейн Байқара]], 1506 – 1507 жылы [[Бадиуззаман]] билік етті. 1500 жылы [[Мауераннахр|Мауераннахрды]] [[Мұхаммед Шайбани]] басып алып, 1507 жылы өз үстемдігін [[Герат]] пен [[Хорасан|Хорасанға]] орнатып, ондағы Темір әулетін биліктен тайдырды. Темір әулетінің өкілі болып табылатын [[Бабыр]] 1526 жылы [[Үндістан|Үндістанда]] 1858 жылға дейін билік құрған [[Моғол әулеті|Моғол әулетінің]] негізін қалады. Темір әулеті жайында [[Низами әд-Дин Шами]] “Зафар-нама”, [[Гийас әд-Дин Әли Йезди]] “Темірдің Үндістанға жасаған жорығының күнделігін”, [[Мұхаммед бин Фазлаллах Мусви]] “Тарих-и Хайрати”, [[Шараф әд-Дин Әли Йезди]] “Зафар-намауылыий Тимури” жазбаларында деректер мологиялық Сонымен қатар [[Бабыр]] жазған “Бабырнамада”, оның қызы [[Гүлбадан бегім]] жазған “Құмайыннамеде” Темір әулетінің тарихы баяндалады.
<ref>[[Қазақ Энциклопедиясы]], 8-том</ref>
[[FileСурет:Akhangan.jpg|thumb|right|150px|''"Ақінген мазары'', Темір дәуірінің сәулет үлгісі.]]
[[File:Gure Amir.JPG|thumb|right|150px|''"[[Gur-e Amir|Gūr-e Amīr]]" complex'' with its azure dome.]]
==Сілтемелер==
<references />