Жер: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
268-жол:
=== Жер шары полюстері және пішіні ===
[[Сурет:Earths Magnetic Field Confusion.svg|150px|left|thumb|Магниттi диполь]]
Жер шарының айналу білігінің ''([[ось]])'' оның беткі бөлігімен түйісетін нүктелерін [[Географиялық Полюс|географиялық полюстер]] ''(оңтүстік және солтүстік)'' деп атайды. Полюстерден бірдей қашықтықта [[экватор]] сызығы өтетінін білесіңдер. Соңғы жылдардағы зерттеулер Жер шарының географиялық полюстері біртіндеп ығысатынын дәлелдеп отыр, ығысу жылдамдығы жылнажылына 10 см-ге тең.
 
Ғалымдар географиялық полюстердің орын ауыстыруына ғаламшардағы салмақ
275-жол:
Географиялық полюстерден басқа Жер шарының ''[[Магнитті полюстер|магниттік полюстері]]'' болады. Жердегі [[магнит өрісі]] шамамен 3,5 млрд жыл бұрын пайда болған, бұл уақыт аралығында магниттік полюстер бірнеше рет орын алмастырған. Жердегі магнит өрісі әсерінен атмосфераның жоғарғы қабаттарындағы ''(100 км биікте)'' сиреген ауаның жарық шашуын ''[[Полярлық Шұғыла|полярлық шұғыла]]'' деп атайды. Бұл ғарыштағы ұсақ бөлшектер мен ауа құрамындағы заттардың Жердің магнит өрісінде өзара әрекеттесуі нәтижесінде пайда болады. Бұл заттардын ағыны магниттік полюстер арасын қамтып, полюстер маңында тұтасады. Олардың Жер атмосферасы құрамындағы газдарға шағылысуы нәтижесінде полярлық аудандарда сәуле ''(полярлық шұғыла)'' пайда болады.
 
Өз [[Ось|білігінен]] айналуы және соның нәтижесінде пайда болатьнболатын ішкі айналу күші әсерінен Жер полюстер маңында қатты сығылады. Сондықтан оның экваторлық радиусы полярлық радиустан 21,4 км артық, осындай полюс маңында сығылған шар сфероид немесе эллипсоид деп аталады. Жердің осындай пішіні нақты [[математика]]лық өлшемдермен берілген, ол өлшемдер [[геофафия]]лық карталар жасауда кеңінен қолданылады. Әдетте, [[геодезия]]лық және [[картография]]лық жұмыстар үшін [[Феодосий Николаевич Красовский|Ф.Н.Красовский]] [[эллипсоид]]і қолданылады. Бұл өлшем бойынша экваторлық радиус — 6378,2 км, полярлық радиус — 6356,8 км, меридиан ұзындығы — 40008,5 км, экватордың ұзындығы — 40075,7 км, жер бетінің жалпы ауданы — 510 млн км<sup>2</sup>.
 
=== Пішіні ===
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Жер» бетінен алынған