Ахмет Байтұрсынұлы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өмірбаяны
24-жол:
'''Байтұрсынұлы Ахмет''' ([[5 қыркүйек]] [[1872 жыл]], қазіргі [[Қостанай облысы]], [[Жангелді ауданы]] [[Сарытүбек ауылы]] – [[8 желтоқсан]] [[1937]], [[Алматы қаласы]]) — қазақтың [[ақын]]ы, әдебиет зерттеуші ғалым, [[түркітанушы]], публицист, [[педагог]], аудармашы, қоғам қайраткері.<ref>“Қазақ әдебиеті. Энциклопедиялық анықтамалық. - Алматы: «Аруна Ltd.» ЖШС, 2010.ISBN 9965-26-096-6 </ref> Қазақ халқының 20 ғасырдың басындағы ұлт-азаттық қозғалысы жетекшілерінің бірі, [[мемлекет қайраткері]], қазақ тіл білімі мен әдебиеттану ғылымдарының негізін салушы ғалым, ұлттық жазудың реформаторы,[[ағартушы]], Алаш-Орда өкіметінің мүшесі.<ref>Айбын. Энциклопедия. / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2011. - 880 бет.ISBN 9965-893-73-Х</ref>
 
== Өмірбаяны ==
Атасы Шошақ немересі Ахмет өмірге келгенде ауыл ақсақалдарынан бата алып, азан шақырып атын қойған. Әкесінің інісі [[Ерғазы]] Ахметті Торғайдағы 2 сыныптық орыс-қазақ мектебіне береді. Оны [[1891]] жылы бітіріп, [[Орынбор|Орынбордағы]] 4 жылдық мектепке оқуға түседі. [[1895]]–[[-1909]] жылы [[Ақтөбе]], [[Қостанай]], [[Қарқаралы]] уездеріндегі орыс-қазақ мектептерінде оқытушы, [[Қарқаралы]] қалалық училищесінде меңгеруші қызметін атқарады.
 
Байтұрсыновтың саяси қызмет жолына түсуі [[1905]] жылға тұс келеді. [[1905]] жылы [[Қоянды жәрмеңкесі]]нде жазылып, 14500 адам қол қойған [[Қарқаралы]] петициясы (арыз-тілегі) авторларының бірі Байтұрсынұлы болды. [[Қарқаралы]] петициясында жергілікті басқару, [[сот]], халыққа білім беру істеріне қазақ елінің мүддесіне сәйкес өзгерістер енгізу, ар-ождан бостандығы, дін ұстану еркіндігі, цензурасыз газет шығару және баспахана ашуға рұқсат беру, күні өткен [[Дала]] ережесін қазақ елінің мүддесіне сай заңмен ауыстыру мәселелері көтерілді. Онда қазақ даласына орыс шаруаларын қоныс аударуды үзілді-кесілді тоқтату талап етілген болатын. Сол кезеңнен бастап жандармдық бақылауға алынған Байтұрсынұлы [[1909]] жылы 1 шілдеде губернатор [[Тройницкий|Тройницкийдің]] бұйрығымен тұтқындалып, Семей түрмесіне жабылды.