Түрікмендер: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

<br>Түрікмендер-дер ерте заманнан бері суармалы егіншілікпен, мал ш-мен қатар айналысты. Сондықтан халықтың басым көпшілігі жартылай көшпелі тұрмыс кешті. Көшпелі малшыларды “чарва”, отырықшы дихандарды “чомурлар” деп атады. Теңіз жағалауындағылар ерте кезден-ақ балық аулап, әзірлеуді кәсіп еткен. Аңшылық – Түрікмендер-дің көнеден жеткен кәсібі. Құс, түлкі, киік, тауешкі, қоян, т.б. аңдарды мылтықпен, тор, қақпан құрып, тазы жүгіртіп, ителгі, бүркіт секілді қыран құстарды салып аулау дәстүрі бар. Түрікмендер жылдың көп мезгілінде сүт тағамдарынан қатық, сүзбе, айранды қорек етеді. Қой мен ешкі, сиыр сүтін, түйенің шұбатын пайдаланады. Нан тағамына бауырсақ, қаттама, шелпек жатады. Ыс-тық тағамы – ет қосқан сорпа, қуырдақ (говурма), палау, кеспе көже, тұшпара. Көне дәуірден-ақ қолөнері дамыған. Ерте заманнан кілем тоқу өнері ұрпақтан-ұрпаққа жалғасып келеді. Түрікмен кілемі жоғары сапасымен әлемге әйгілі. Кесте тігу, киіз, текемет басу өнері дамыған. Халық көп салалы шаруашылықпен айналысқандықтан, мекен-жайдың түр-түрі кездеседі. Киіз үйді “ғара өй” дейді. Оның кішірегі ороча, гөтдикме деп аталады. Ауқатты тұрғындар бірнеше отбасына арналған биік қорғанды ховли аталатын үй тұрғызған. Олар тұрмысқа қажет диірмен (харазхана), май айдайтын мекен-жай (жұбазхана), мейманхана (мехманхана) салды. Ұлттық спорт пен ойын түрлерінен ат жарысы, жарыс, байрақ аталатын ат жарысы, сондай-ақ мергендікке баулитын нысана көздеу, ату, ұлттық спорт түрлері, балуандар күресі кең тараған. Түрікмендер-де ерте кезден шахмат, берижи, бадақ салмақ тәрізді есептеу, есте сақтау, ептілік, есту, түйсіну қабілетін арттыратын ойын түрлері бар.

[[Санат:Түркі халықтары]]

 

== Сілтемелер ==

[[Қазақ Энциклопедиясы|"Қазақ Энциклопедиясы"]] 9 том