23:43, 2011 ж. қаңтардың 12 кезіндегі нұсқа өңдеу Kaiyr (талқылау \| үлесі) Администраторлар 14 794 edits Жаңа бетте: Мақта — аса бағалы өсімдік. Одан тамаша талшық алынады. Жабайы мақтаның талшығын адамдар өте ерт...		02:29, 2011 ж. наурыздың 25 кезіндегі нұсқа өңдеу жоққа шығару Ulan (талқылау \| үлесі) Администраторлар 30 436 edits шӨңдеу түйіні жоқ Жаңарақ өңдеме →
1-жол: '''Мақта''' — аса бағалы өсімдік. Одан тамаша талшық алынады. Жабайы мақтаның талшығын адамдар өте ерте уақытта — сонау адамзат мәдениетінің алғашқы кезеңінде-ақ жинай бастаған-ды. Сөйтіп, мақта ежелгі заманнан мәдени өсімдікке айналды. Оны ең әуелі Үндістанда, одан соң Қытай мен Египетте өсіре бастады. Үнділер басқалардан бұрын мақтадан жеңіл де жұқа, торғын маталар, муслин және әдемі шыттар тоқуды үйренді. Қазір мақта Үндістанда, Америка Құрама Штаттарында, Қытайда, Бразилияда және басқа да елдерде егіледі. Біздің елімізде Орта Азия республикаларында, Оңтүстік Қазақстанда, сондай-ақ Закавказьеде өсіріледі. Мақта жылылықты, күн көзін, құнарлы топырақты және ылғалды қатты ұнататын өсімдік. Ол әдетте суармалы жерде өсіріледі. Өзінің биіктігі бір немесе бір жарым метр шамасында болады. Гүлдері ірі, ұрығы — қауашақты. Пісіп жетілген кезде қауашағы ашылып, үлпілдек ақ мақта көрінеді. 7-жол: Ал енді мақтаның тұқымынан май айырады. Ол консерві жасау өнеркәсібіне, маргарин өндіруге жұмсалады. Сонымен қатар мақта майы сабын жасауға да қолданылады, одан және глицерин, стеарин алынады. Майы сығып алынғаннан кейін мақта күн-жарасы қалады. Ол мал азығы болып табылады. Майды сығу процесінде пайда болған басқа қалдықтардан гудрон бөліп алынады. Оны тас жол төсеу барысында және ыстыққа төзім-і лактарды өндіруге пайдаланады. Тұқымның қабығы этил және метил спиртін өндіруге жұмсалады. Сабақтары — отын әрі құрылыс материалы. Жапырағынан алма, лимон қышқылдарын алуға болады. Міне сондықтан да мақта әрі өте маңызды техникалық дақыл болып есептеледі. Біздің елімізде мақта танаптары шөл далаларды игеріп, суландыру есебінен ұлғайтылады ==Өндіруші елдер== [[Сурет:Cotton modules.JPG\|thumb\|300px\|Аустралиядағы мақта модульдары (2007)]] {\| style="float:right;" class="wikitable" ! colspan=2\| '''Алдыңғы 10 көп өндіретін ел — 2009'''<br><small>(480-pound bales)</small> \|- \| {{PRC}} \|\| style="text-align:right;"\| 32.0 million bales \|- \| {{IND}}\|\| style="text-align:right;"\| 23.5 million bales \|- \| {{USA}} \|\| style="text-align:right;"\| 12.4 million bales \|- \| {{PAK}} \|\| style="text-align:right;"\| 10.8 million bales \|- \| {{BRA}} \|\| style="text-align:right;"\| 5.5 million bales \|- \| {{UZB}} \|\| style="text-align:right;"\| 4.4 million bales \|- \| {{AUS}} \|\| style="text-align:right;"\| 1.8 million bales \|- \| {{TUR}} \|\| style="text-align:right;"\| 1.7 million bales \|- \| {{TKM}} \|\| style="text-align:right;"\| 1.1 million bales \|- \| {{SYR}} \|\| style="text-align:right;"\| 1.0 million bales <!-- \|- \|'''World Total''' \|\| align="right" \| '''??''' --> \|- \|colspan=2 style="font-size:90%;"\|''Source:<ref name=stat>[http://www.cotton.org/econ/cropinfo/cropdata/rankings.cfm National Cotton Council of America - Rankings]</ref> \|} [[Санат:Өсімдіктер]] [[als:Baumwolle]] [[ar:قطن]] [[an:Gossypium]] [[gn:Mandyju]] [[ay:Qhiya]] [[zh-min-nan:Mî-hoe]] [[be:Бавоўна]] [[be-x-old:Бавоўна]] [[bs:Pamuk]] [[bg:Памук]] [[ca:Cotó]] [[cs:Bavlna]] [[cy:Cotwm]] [[da:Bomuld]] [[de:Baumwolle]] [[nv:Ndikʼąʼ]] [[et:Puuvill]] [[el:Βαμβάκι]] [[es:Gossypium]] [[eo:Kotono]] [[fa:پنبه]] [[fr:Coton]] [[gv:Cadee]] [[gd:Cotan]] [[gl:Algodón]] [[gu:કપાસ]] [[ko:목화]] [[hi:कपास]] [[hsb:Bałmowc]] [[hr:Pamuk]] [[io:Kotono]] [[id:Kapas]] [[is:Baðmull]] [[it:Cotone (fibra)]] [[he:כותנה]] [[kn:ಹತ್ತಿ]] [[sw:Pamba]] [[ht:Koton]] [[ku:Pembû]] [[la:Xylinon]] [[lv:Kokvilna]] [[lt:Medvilnė]] [[ln:Ntokíya]] [[hu:Pamut]] [[ml:പരുത്തി]] [[mr:कापूस]] [[my:ဝါ]] [[nl:Katoen]] [[new:कपाय्‌]] [[ja:木綿]] [[no:Bomull]] [[nn:Bomull]] [[oc:Coton]] [[uz:Paxta]] [[pa:ਬੋਲਗਾਰਡ ਨਰਮਾ]] [[pnb:کپاع]] [[pcd:Couton]] [[pl:Bawełna (włókno)]] [[pt:Algodão]] [[qu:Utku]] [[rue:Бавовна]] [[ru:Хлопок]] [[scn:Cuttuni]] [[simple:Cotton]] [[sk:Bavlna]] [[sl:Bombaž]] [[sr:Памук]] [[sh:Pamuk]] [[fi:Puuvilla]] [[sv:Bomull]] [[ta:பருத்தி]] [[te:పత్తి]] [[th:ฝ้าย]] [[tg:Пахта]] [[tr:Pamuk]] [[tk:Pagta]] [[uk:Бавовна]] [[ur:کپاس]] [[vi:Sợi bông]] [[fiu-vro:Puuvill]] [[war:Gapas]] [[yi:באוול]] [[zh-yue:棉花]] [[zh:棉花]]

Мақта (дақыл): Нұсқалар арасындағы айырмашылық