|
Бақтыбай Жолбарысұлы
'''Бақтыбай Жолбарысұлы'''<ref>“Қазақ әдебиеті. Энциклопедиялық анықтамалық. - Алматы: «Аруна Ltd.» ЖШС, 2010.ISBN 9965-26-096-6 </ref> (1842, [[Алматы облысы]], Текелі — 1902, Балдырған жайлауы) — [[айтыс]] [[ақын|ақыны]]. Жеті жасында жетім қалып, бірнеше жыл [[Балқаш]], [[Сексеуіл]], [[Шұрық]] жақтағы нағашыларының қолында болады. Кейін еліне қайтып келіп, бай ағайындарының малын бағады. Жиын-тойларда өлең құрастырып, ақындығын танытады. Ақыры [[өнер|өнері]] [[жалшылық|жалшылықтан]] құтқарып, өлеңнің соңына біржола түседі. Әсіресе, атақты [[Тезек Төре|Тезек төремен]] айтысы (1861) Бақтыбайдың [[Ақындық өнер|ақындық]] даңқын бүкіл Жетісу өңіріне әйгілі етеді. Төренің айбынынан ықпай, оның әлсізге жасаған зорлық-зомбылығын бетіне басады. Ақынның өзге де әділетсіз бай, болыс, т.б. мықтыларды әшкерелеген өлең, айтыстары көп. Бақтыбайдың жекелеген [[толғау]], [[сықақ]], [[жоқтау]] өлеңдері көп болғанымен, [[айтыс]] өнері оны биікке көтерді. [[Мәйке қыз|Мәйке қызбен]], [[Арыстан]], [[Жүсіпбек]], [[Әсет]], [[Бәйімбет]], [[Қыпшақбай]], т.б. ақындармен айтысы суырып-салма шеберліктің, тапқырлық пен батылдықтың айқын үлгісі. Ақынның “Едіге — Нұран” көлемді дастаны да сақталған. Бақтыбайдың шығармалары 1987 жылы “Жел қобыз” деген атпен жеке кітап болып шықты. <ref> Қазақ энциклопедиясы, 2 том; </ref>
(1835-1916)
Белгілі халық ақыны, Жыраулық өнердің үлкен өкілі, кезінде “Жалайырдың жел жетпес жүйрігі” атанған Бақтыбай Жолбарысүлы қазіргі Талдықорған облысының Талдықоған ауданында, “Өтебайдың сазы” деген мекенде 1835 жылы кедей отбасында туып өскен. Он жеті жасынан бастап көпке танылған Бақтыбайдың өлең-жырлары оттай жалынды, өткір сатираға толы әсерлі болып келеді.
==Пайдаланылған әдебиет==
Ол қазақтың батырлық жырларының көбісін жатқа білген, оны жұртқа тартумен бірге өзі де бірнеше жырлар шығарған. Соның бірі “Едіге-Нұран” дастаны. Мұны кейінге жеткізуші белгілі халық ақыны Қалқа Жапсарбаева.
<references/>
Бақтыбай Жолбарысұлы – ірі айтыс ақыны. Әсіресе, оның Тезек төремен, Мәйке қызбен айтыстары қазақтың айтыс өлеңдерінен елеулі орын алады. Бұл шығармалар кейін, совет дәуірінде ғана баспа бетінде жарияланды.
{{Stub: Қазақ әдебиеті}}
{{wikify}}
{{Суретсіз мақала}}
[[Санат:Тұлғалар]]
|
