Беларусь: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
131-жол:
Беларусь Республикасы солтүстік-батысында Литва және Латвия мемлекеттерімен, шығысында Ресеймен, оңтүстігінде Украинамен, ал батысында Польшамен шектеседі. Беларусь [[Шығыс Еуропа]] жазығында [[Днепр]], [[Батыс Двина]] мен [[Неман]] өзендерінің аңғарларын алып жатыр. Жерінің басым бөлігі теңіз деңгейінен 100—200 м ғана биік. Климаты қоңыржай континенттік. Қысы аса суық емес, ылғалды; жазы салқын, жаңбырлы. Жауын-шашынның жылдық мөлшері 600 — 700 мм. Батпақ жиі кездеседі. Басты өзендері: Днепр (салалары Припять, Сож, Березина), Батыс Двина, Неман (саласы — Вилия). Жерінің 33%-і орман болып келеді. Ормансыз жерлері — шалғын, жайылым. Хайуанаттардан ''зубр, елік, тиін, түлкі, қоян'', т.б. мекендейді. [[Березина қорығы]] мен [[Беловеж нуы]] сирек кездесетін аңдардың көбеюіне септігін тигізуде.
 
торолл
== Табиғаты және табиғат ресурстары==
Беларусь аумағы Ежелгі Орыс платформасы негізінде қалыптасқан жазықтар алып жатыр. Батпақты сипат алатын ойпаттардың ең ірісі оңтүстікте орналасқан - Беларусь [[полесье]]сі. Ел аумағы батыстан шығысқа кесіп өтетін салыстырмалы түрде биік [[қыраттар]] мен [[жалдар]] жүйесін жалпы атпен [[Беларусь жалы]] деп атайды. Ел аумағында ең биік бөлігі болып саналатын [[Минск қыраты]] (345м) солтүстіктен батысқа қарай орналасқан. Жер бедерінің тегіс болуы Беларусь аумағын ауыл шаруашылық мақсатта пайдалану мүмкіндігін арттырғанмен, [[батпақтар]]дың көп болуы қосымша [[мелиорация]]лық шаралар жүргізуге қажет етеді.
Ежелгі [[платформа]] шегінде жатуы минералды шикізат құрамында да әсер еткен. [[Солигорск]] маңында [[калий тұздарының]] дүние жүзіндегі ең ірі кен орындарының бірі (барланған қоры 42 млрд т.) орналасқан. [[Мозырь]], [[Давыдов]] кен орындарында [[ас тұзының]] едеуір мол қоры бар. Ел аумағында құрылыс материалдары ([[cаз балшық]]тар мен [[құмдар]], [[қиыршық тастар]], [[құрылыс тастары]], [[цемент]] және [[шыны шикізаты]]) да мол.
Беларусь жеріне [[қоңыржай]] континентті климаты тән. Ел аумағында климат көрсеткіштері үлкен айырма жасамайды. Қыс кезінде ауа райының кенеттен құбылуы жиі байқалады. Қаңтардың орташа температурасы -5-тан -8 градусқа дейін өзгеріс жасайды. Жазы қоңыр салқын, жаңбырлы, әдетте, шілденің орташа температурасы +15 градустан жоғары болады. Бұлтты, бұлыңғыр, күндер саны басым, жауын-шашынның жылдық мөлшері 500-700 мм шамасында. Ауыл шаруашылығын жүргізуде ылғал мөлшері жеткілікті болғанымен, кейбір дақылдарды өсіруге жылу жетпейді.
Беларусь арқылы [[Днепр]] мен оның салалары: [[Припять]], [[Березина]] және [[Неман]], [[Батыс Двина]], [[Батыс Буг]] өзендері ағады. Жазықтан ағатындықтан ағысы баяу болатын бұл өзендер сол сулы келеді. Елде жалпы саны 4 мыңнан асатын ірілі-ұсақты көлдер бар. Көлдер әсірее солтүстікте көп, елдің бұл бөлігін [[Поозерье]] деп атайды. Елдегі ең ірі көл [[Нарочь көлі]], оның ауданы 80 км.кв., тереңдігі - 25м. Ішкі сулар, негізінен, елді мекендерді сумен қамтамасыз етеді. Батпақтар Беларусь жерінің 20 пайызын алып жатыр.
Елдің солтүстігінде шымды [[күлгін топырақта]] [[шыршалы ормандар]], орталық бөлігінде құмды топырағында [[қарағайлар]] өседі. Жалпы алғанда, ормандар ел аумағының үштен бір бөлігін алады. Елдің [[Польшамен]] шекарасында [[Беловеж нуы]] созылып жатыр. Мұнда жасы жүзден асқан алып қарағайлар өседі және орман зонасының көптеген жануарлары мекендейді.
Беларусь жерінің қайталанбас табиғатын сақтап қалу мақсатында [[Беловеж]] ұлттық саябағы, [[Березин]], [[Припять]] және [[Полесье]] қорықтары ұйымдастырылған. Полесье радиациялық-экологиялық қорығы шекаралас [[Украинаның]] [[Чернобыль]] [[АЭС]]-індегі жойқын апаттан кейін, радиоактивті ластанудың табиғи ортаға қалай әсер ететінін арнайы зерттеу мақсатында құрылған. Жалпы Беларусь жеріндегі мыңдаған [[гектар]] ауыл шаруашылықты алқаптар радиациялық жағынан қауіпті аудандар табылады.
 
== Экономикасы ==
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Беларусь» бетінен алынған