GPS: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
1-жол:
[[Сурет:GPS Satellite NASA art-iif.jpg|thumb|200px|GPS жүйесіндегі жерсерік орбитада]]
'''GPS''' ({{lang-en|Global Positioning System}} — жаһандық позициялау жүйесі, ''Джи Пи Эс'' деп оқылады) — аралықты, уақытты және орналасу нүктені анықтауға арналған навигацияның жерсеріктік жүйесі. [[Жер]]дің кез-келген жерінде (полярлық аумақты қоспағанда), кез-келген ауа-райында, сонымен қатар [[ғаламшар]]дың [[ғарыш]]тық аймағында нысанның орны мен жүру жылдамдығын анықтап бере алады. Жүйені [[АҚШ]] Қорғаныс министрлігі жасаған.<ref>[http://www.america.gov/st/washfile-english/2006/February/20060203125928lcnirellep0.5061609.html United States Updates Global Positioning System Technology]</ref>
Системаны қолданудың негізгі принціпі - мекенжайды уақытты өлшеу бағыты мен синхронды қабыдлаулар арқылы спутниктік навигациялық антендер арқылы табу. Үш өлшемдік координаталарын анықтау үшін GPS- қабылдағышқа төрт теңдік қажет: "арақашықтық күннің жарық шығаруына тең, сигнал қабылдағыштың әр түрлі моменттілігі және оның спутниктен синхронды сәлелену моменті". <math>|x - a_{j}| = c(t_{j} - \tau)</math> . Бұл жерде
<math>a_{j}</math> - мекен орны <math>{j}</math> - спутниктің,
<math>{j}</math> - уақыт қабылдауыш спутниктен <math>t_{j}</math>- сигналды қабылдау уақыты,
<math>\tau</math> - уақыт қабылдағыш спутниктегі белгізіс уақыттағы синхронды сәулелену,
<math>c</math> - күн сәулесінің жылдамдығы,
<math>x</math> - белгісіз үш кеңістіктегі тұтынушы.
==Тарихы==
Спутникті навигацияны құрастыру жайында идея 50- ші жылдары пайда болды. Ол кезде КСРО ең алғаш [[Жердің жасанды серігін]] ұшырды, американдық ғалымдар және Ричардом Кершнердің бастауымен сигналды байқады, сиглан кеңестік спутниктен байқалынды, [[Доллер эфектісінің]] көмегімен сигналдың қабылдану спутник жақындаған сайын артатындығы, ал алыстаған сайын артатындығы байқалынды. Ашылымның мағыздылығы, егер де [[Жердегі]] өзінің координаттарын нақты білсе , онда спутниктің арақашықтығы мен жылдамдығы анықтау мүмкіндігі арта түседі, және де керісінше спутниктің нақты орнын біліп, өзіміздің нақты кооридинаттарымыз бен жылдамдығымызды біле аламыз.
== Дереккөздер ==
<references/>
| |||