GPS: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
шӨңдеу түйіні жоқ
1-жол:
[[Сурет:GPS Satellite NASA art-iif.jpg|thumb|200px|GPS жүйесіндегі жерсерік орбитада]]
'''GPS''' ({{lang-en|Global Positioning System}} — жаһандық позициялау жүйесі, ''Джи Пи Эс'' деп оқылады) — аралықты, уақытты және орналасу нүктенінүктесін анықтауға арналған навигацияның жерсеріктік жүйесі. [[Жер]]дің кез-келген жерінде (полярлық аумақты қоспағанда), кез-келген ауа-райында, сонымен қатар [[ғаламшар]]дың [[ғарыш]]тық аймағында нысанның орны мен жүру жылдамдығын анықтап бере алады. Жүйені [[АҚШ]] Қорғаныс министрлігі жасаған.<ref>[http://www.america.gov/st/washfile-english/2006/February/20060203125928lcnirellep0.5061609.html United States Updates Global Positioning System Technology]</ref> Системаны қолданудың негізгі принціпі - мекенжайды уақытты өлшеу бағыты мен синхронды қабылдаулар арқылы спутниктік навигациялық антендер арқылы табу. Үш өлшемдік координаталарын анықтау үшін GPS- қабылдағышқа төрт теңдік қажет: "арақашықтық күннің жарық шығаруына тең, сигнал қабылдағыштың әр түрлі моменттілігі және оның спутниктен синхронды сәулелену моменті". <math>|x - a_{j}| = c(t_{j} - \tau)</math>. Бұл жерде <math>a_{j}</math> - мекен орны <math>{j}</math> - спутниктің, <math>{j}</math> - уақыт қабылдауыш спутниктен <math>t_{j}</math>- сигналды қабылдау уақыты, <math>\tau</math> - уақыт қабылдағыш спутниктегі белгісіз уақыттағы синхронды сәулелену, <math>c</math> - күн сәулесінің жылдамдығы, <math>x</math> - белгісіз үш кеңістіктегі тұтынушы.
Системаны қолданудың негізгі принціпі - мекенжайды уақытты өлшеу бағыты мен синхронды қабыдлаулар арқылы спутниктік навигациялық антендер арқылы табу. Үш өлшемдік координаталарын анықтау үшін GPS- қабылдағышқа төрт теңдік қажет: "арақашықтық күннің жарық шығаруына тең, сигнал қабылдағыштың әр түрлі моменттілігі және оның спутниктен синхронды сәлелену моменті". <math>|x - a_{j}| = c(t_{j} - \tau)</math> . Бұл жерде
<math>a_{j}</math> - мекен орны <math>{j}</math> - спутниктің,
<math>{j}</math> - уақыт қабылдауыш спутниктен <math>t_{j}</math>- сигналды қабылдау уақыты,
<math>\tau</math> - уақыт қабылдағыш спутниктегі белгізіс уақыттағы синхронды сәулелену,
<math>c</math> - күн сәулесінің жылдамдығы,
<math>x</math> - белгісіз үш кеңістіктегі тұтынушы.
==Тарихы==
Спутникті навигацияны құрастыру жайында идея 501950- ші жылдары пайда болды. Ол кезде КСРО ең алғаш [[Жердің жасанды серігін]] ұшырды, американдық ғалымдар және Ричардом Кершнердің бастауымен сигналды байқады, сиглансигнал кеңестік спутниктен байқалындыбайқалды, [[Доллер эфектісінің]] көмегімен сигналдың қабылдану спутник жақындаған сайын артатындығы, ал алыстаған сайын артатындығыазаятындығы байқалындыбайқалды. Ашылымның мағыздылығы, егер де [[Жердегі]] өзінің координаттарын нақты білсе , онда спутниктің арақашықтығы мен жылдамдығы анықтау мүмкіндігі арта түседі, және де керісінше спутниктің нақты орнын біліп, өзіміздің нақты кооридинаттарымыз бен жылдамдығымызды біле аламыз.
 
Бұл идея 20 жылдан кейін жүзеге асты. 1973 жылы DNSS программасы ынтагерлікпен өзгертілді, кейіннен Navstar-GPS- ке өзгертілді, ал кейін GPS. Алғашқы тесттік спутник 1974 жылы 14 шілдеде 1974 жылы орбитаға ұшырылған болатын. алАл соңғысы барлық спутниктің 24-нен соң, қажеттісі жер бетін толық жабу үшін 1993 жылы орбитаға ұшырылды, сөйтіп GPS құралдандыруға қойылды. GPS - ті қолдану ракеталарды қозғалмайтын нысанаға тікелей жіберуге мүмкіншілік тудырды, ал кейін судағы және ауадағы қозғалатын обьекттер үшін де мүмкін болды.
 
==Техникалық реализация==
Line 17 ⟶ 11:
Космостық сегмент 32 спутниктен тұрады, және де Жердің ортағы орбитасында айналады.
 
Жетекші сегмент өзімен негізі жетекші станция мен бірнеше қосымша станцияларды көрсетеді, сонымен қатар жергіліткіжергілікті антеналар мен мониторинг станцияларын көрсетеді, айтылған бірнеше ресурстар басқа да проеттерменпроектермен ортақ болып табылады.
 
Қолданушы сегмент мыңдаған GPS приемниктерін көрсетеді, және де АҚШ әскерлерінің қосуыменеқосуымен миллиондаған құрылғыларды таба алады, оладрыңолардың егелері жай қолданушылар болса да.
== Дереккөздер ==
<references/>
«https://kk.wikipedia.org/wiki/GPS» бетінен алынған