Көнерген сөздер: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

'''Көнерген сөздер ''' – күнделікті қарым-қатынаста жиі қолданылмайтын, бірақ тілдің [[сөздік қор| сөздік қорында]] сақталған, көпшілікке түсінікті сөздер. Көнерген сөздер көнелену дәрежесі мен себебі және қолданылу сипатына қарай өзіндік [[лексика]] жүйесін құрайды. Көнеру дәрежесі бойынша: <br>а) мағынасы түсініксіз сөздер (байыз – байыз табу, [[кежеге ]]– кежегесін кейін тарту);<br> ә) мағынасы түсінікті, бірақ сирек қолданылатын сөздер ([[бәйбіше]], қатын, мыстан, [[алдаспан]]) болып бөлінеді. <br>Көнерген сөздер көнеру сипаты мен тілдегі қолданылу ерекшеліктеріне қарай екіге бөлінеді: [[тарихи сөздер]] мен [[архаизм| архаизмдер]]. Тарихи сөздердің көнеруі лауазымдық атаулардың, қоғамдық құбылылыстардың жойылуымен, сондай-ақ, әскери қару-жарақ, өндірістік құрал-жабдықтардың қолданыстан шығып қалуымен байланысты ([[болыс]], [[сұлтан]], [[барымта]], [[ақ берен]], [[айбалта]]). Архаизмдер халықтың күн көріс тіршілігіне, салт-сана тұрмысына, әдет-ғұрпы, дүниетанымына қарай әр дәуірде өзгеріп, басқа сөздермен ауысып, ескіріп, пайдаланудан біржола шығып қалған сөздер ([[жаушы]], [[дағара]], [[ергенек]], [[саптыаяқ]], [[түмен]], [[асадал]], [[дүрия]], [[патсайы]], т.б.). Әйтсе де, қайсібір көнерген сөздер жаңа мағына алып, сөздік құрамдағы белсенді сөздерге қосылуы мүмкін. Мысалы, [[жасақ ]]– жасақшы, [[төре ]]– төреші тәрізді сөздер қосымша жалғану арқылы қайтадан күнделікті қолданысқа ие болды. Көнерген сөздер тарихи өзгеріп отыратын лексика-семантикалық құбылыс. <ref> Қазақ тілінің грамматикасы, А., 1967; Қалиұлы Ғ., Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы мен фразеологиясы, А., 1997.</ref><ref>[[Қазақ энциклопедиясы]]</ref>