Жүсіпбек Аймауытов: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш 178.89.8.57 (талқылауы) істеген нөмір 1970358 түзетуін жоққа шығарды
11-жол:
| spouse =
}}
''' Жүсіпбек Аймауытов''' ([[1889]]—[[1931]])  — қазақтың көрнекті [[жазушы]]сы, драматург, публицист, қазақ әдебиетін қалыптастырушылардың бірі.
 
Туып өскен жері [[Павлодар облысы]]ның [[Баянауыл ауданы]]на қарасты бұрынғы «Қызыл ту», қазіргі Жүсіпбек Аймауытов ауылы.
17-жол:
Әкесі Аймауыт кедей болғанымен, арғы аталары Дәндебай мен Қуан атақ-абыройлы, бай, ел арасында білікті кісілер екен.
 
Жүсіпбек жастайынан араб­ша хат тану, оқу үйренген. [[1907]]  ж. бастап [[Баянауыл]]дағы орысша-қазақша екі кластық мектебінде, Керекудегі ([[Павлодар]]) қазыналық ауыл шаруашылық мектебінде, Керекудегі екі класты орыс қазақ мектебінде тиіп-қашып оқиды. Бір жағынан бала оқытып, қаражат табады.
 
[[1911]]—[[1914]]  жж. ауылда мұғалім болып істейді.
 
[[1914]] жылы Семейдегі оқытушылар семинариясына қабылданады. Оны [[1918]] жылы аяқтап шығады.
33-жол:
Қарқаралыда мектеп мұғалімі ([[1922]]—[[1924]]), [[Ташкент]]те шығатын «Ақ жол» газетінің бөлім меңгерушісі (1924—[[1926]]), Шымкент педагогикалық техникумының директоры (1926—[[1929]]) қызметтерін атқарады.<ref>Биекенов К., Садырова М. Әлеуметтанудың түсіндірме сөздігі. — Алматы: Сөздік-Словарь, 2007. — 344 бет. ISBN 9965-822-10-7</ref>
 
1929  ж. басталған кеңестік қуғын-сүргін кезінде Қазақстандағы ұлтшылдық ұйыммен байланысы бар деген жаламен тұтқындалып, ұзақ тергеуден кейін [[1931]] жылы ату жазасына сырттай үкім шығарылған. Шымкенттегі педагогика техникумының директорлығы - міне, мұның бәрі Аймауытовтың жаңа өмірді орнықтыру жолындағы күрес жолын, өмір белестерін көрсетеді. 1929 ж. басталған зобалаң кезінде қармаққа ілінген Жүсіпбек 1931 ж. атылған. Астан-кестең ауыр, бірақ ерекше қуатты да қызық, әлеуметтік төңкерістер, ұлы революциялар заманында өмір сүрген Аймауытов өзінің осы қысқа ғұмырында артына аса бай, бағалы әдеби, ғылыми мұра қалдырып үлгірді. Ол В. Шекспир, В. Гюго, Г. Мопассан, А. С. Пушкин, Н. В. Гоголь, Л. Н. Толстой шығармаларын, «Интернационалды», бірқатар ғылыми еңбектерді аударды, педагогика, психология, методика, эстетик. тәрбие туралы зерттеулер тудырды; әдебиет, эстетика, сын саласына араласты; сан алуан публицистик. мақалалар жазды; «Қартқожа», «Күнекейдің жазығы», «Шернияз», «Ел қорғаны», «Мансапқорлар» пьесалары, «Комплексті оқыту жолдары», «Жан жүйесі», «Өнер таңдау», «Мағжанның ақындығы туралы» еңбектері - күрделі таланттың қазақ әдебиеті тарихындағы өлмейтін орны бар шығармалар. 1918-19 ж. Семей қаласындағы М. Әуезовпен бірлесіп «Абай» журналын шығарды. Осы журналда «Екеу» деген бүркеншік атпен, Әуезовпен бірлесіп, «Абайдың өмірі және қызметі» (1918, № 2), «Абайдан кейінгі ақындар» («Абай», 1918, № 3) деген мақалалар жазды. Бұл мақалаларда Абай өмірінің бірталай қыры сөз болып, оның поэтик, мұрасының аса құндылығы көрсетіліп, кейінгі ақындардың ұлы ұстаздан үйренуі шарт екендігі нұсқалды, Пушкин орыс әдебиетінде қандай тарихи қызмет атқарса, Абай да қазақ әдебиеті үшін сондай тарихи іс тындырғаны орнықты дәлелденген. Қазақ әдеби тілінің қалыптасуына, оның поэтикалық мәдениетінің ержетуіне Абай шығармаларының қаншалықты әсері барлығын көрсеткен. Абай поэзиясының ұлттық дәстүрмен қоса Шығыс, Батыс әдебиеттерімен байланысы қарастырылған. Аймауытов - қазақ әдебиетінде Абайдың шығармашылық мұраттарын ілгері жалғастырған ең ірі тұлғалардың бірі.<ref>Абай. Энциклопедия. – Алматы: «Қазақ энциклопедиясының» Бас редакциясы, «Атамұра» баспасы, ISBN 5-7667-2949-9</ref>
 
== Шығармалары ==
199-жол:
 
== Фильмдер ==
*[[1994]]  — [[Алаш туралы сөз(фильм)|«Алаш туралы сөз»]] режиссері: [[Қалила Наматұлы Омаров|Қ.Умаров]]
Жанр: [[Деректі фильм|“Деректі фильм”]] Өндіріс: [[Қазақтелефильм|“Қазақтелефильм”]]
*[[2009]]  — [[“Алашорда” (фильм)|«Алашорда»]] режиссері: [[Қалила Наматұлы Омаров|Қ.Умаров]]
Жанр: [[Деректі фильм|“Деректі фильм”]] Өндіріс: [[Қазақфильм|“Қазақфильм”]] [[Шәкен Кенжетайұлы Айманов|Шәкен Айманов]] атындағы
 
== Сыртқы сілтемелер ==
* [http://www.zhasalash.kz/ruhaniyat/5249.html Мағжанның ақындығы туралы. Жүсiпбек Аймауытұлы. “Лениншiл жас”, журналы, 1923 жыл. (Соңы)]
* [http://zhasalash.kz/ruhaniyat/5225.html Мағжанның ақындығы туралы. Жүсiпбек Аймауытұлы (Басы)]
* [http://abai.kz/content/zh-sipbek-aimauytov-eles Жүсіпбек Аймауытов. Елес]
* [http://mukhanov.ucoz.kz/publ/1-1-0-9/ Жүсіпбек Аймауытов ]
* [http://bigox.kz/zhusipbek-ajmauytov Bigox.kz Жүсіпбек Аймауытов реферат] (қазақша)
 
{{Stub: Қазақстан жазушылары}}
{{wikify}}
 
[[Санат:Әлеуметтану]]
[[Санат:Тұлғалар]]
[[Санат:Қазақ әдебиеті]]
[[Санат:Қазақ жазушылары]]
[[Санат:Саяси қуғын-сүргін құрбандары]]
[[Санат:1889 жылы туғандар]]
[[Санат:1931 жылы қайтыс болғандар]]
[[Санат:Қазақ тілі]]