|
[[Сурет:Fringilla coelebs chaffinch male edit2.jpg|250px|нобай|оңға|Қунақ тұқымдастар]]
'''Қунақ тұқымдастар''' ( {{lang-la|Fringillidae }})''' – торғайтәріздес құстар отрядына жататын 73 тұқымдастың бірі . Дене мөлшері алуан түрлі ( 7 – 100 г) үлкен құстар тобы . Оларды мынандай ортақ белгілермен сипаттауға болады : дене бітімі мығым, басы үлкен, мойны қысқа, тұмсығы – дәнжегіштер типті: конус пішінді үшкірқомақты болып келеді. Доғалданған немесе үшкір қанатының ұзындығы – орташа. Қауырсындануы – қалың, жұмсақ немесе денеге тығыз жанасады, реңдерінің түсі айқын. Аталығы аналығынан ашық өңді, ал жас қунақтар аналықтарға ұқсас. Көптеген құс түрлері – тамаша сайрағыштар, оның үстіне аналық та жиі сайрайды. Жеке жұп түзіп ұялайды, ал жылдың қалған уақытында топ түзеді. Дәнжегіш, оған қоса көптеген қунақтар балапандарын өсімдіктердің тұқымымен қоректендіреді. Бірқатар түрлерде монофагия дамыған, яғни бір түрге жататын өсімдіктер тұқымымен қоректену басымырақ. Қоңыржай ендікте – жыл құстары және жылыстаушылар, тропиктік елдерде – отырықшы. Бұл құстар түрінің көпшілігі ағаш – бұталы өсімдіктерге байланысты , дегенмен тауда ( және биік тауда ) өмір сүретін түрлерінің де бірсыпыра топтары бар . Ұялары тостаған тәрізді аузы ашық , олардың орналасатын орындары аса алуан түрлі.
Мадагаскар , Австралия және Жаңа Зеландиядан басқа жерлерде өте кең таралған . Тұқымдаста 43-67 туысқа топтастырылатын 243-270 түр және үш тұқым тармағы бар . Олар : галапагостық немесе Дарвин қунақтары тұымдас тармақтары ( 4 туысқа жататын 14 түр , Галапагосс аралы ) , кардиналдық тұқымдас тармағы ( 12-31 туысқа жататын 110-132 түр , Солтүстік және Оңтүстік Америка ) және нағыз қунақ тұқымдас тармағы ( 27 – 32 туысқа жататын 119 – 125 түр , Африка және Еуразия ) . Қазақстанда тек қана нағыз қунақ тұқымдастар кездеседі . Олар – төменде аталатын 18 туыстастардың 32 өкілдері . Атап айтқанда 18 туыстастарға мыналар жатады : қунақ туыстастар , баққунақ туыстастар , жасылтуылжық туыстастар , шымшық туыстастар , пайыз туыстастар , шоңайнақ туыстастар , тау қунақ туыстастар , қызылқанат құралай туыстастар шөл суықторғай туыстастар , құралай туыстастар , қызыл қунақ туыстастар , кезқұйрық суықторғайлар ( урагустар) , орман қызыл қунақ туыстастар , қызылқунақ туыстастар , қайшыауыз туыстастар , ементұмсық туыстастар және арша ементұмсық туыстастар . ▼
==Пайдаланылған әдебиет== ▼▲Мадагаскар , Австралия және Жаңа Зеландиядан басқа жерлерде өте кең таралған . Тұқымдаста 43-67 туысқа топтастырылатын 243-270 түр және үш тұқым тармағы бар . Олар : галапагостық немесе Дарвин қунақтары тұымдас тармақтары ( 4 туысқа жататын 14 түр , Галапагосс аралы ) , кардиналдық тұқымдас тармағы ( 12-31 туысқа жататын 110-132 түр , Солтүстік және Оңтүстік Америка ) және нағыз қунақ тұқымдас тармағы ( 27 – 32 туысқа жататын 119 – 125 түр , Африка және Еуразия ) . Қазақстанда тек қана нағыз қунақ тұқымдастар кездеседі . Олар – төменде аталатын 18 туыстастардың 32 өкілдері . Атап айтқанда 18 туыстастарға мыналар жатады : қунақ туыстастар , баққунақ туыстастар , жасылтуылжық туыстастар , шымшық туыстастар , пайыз туыстастар , шоңайнақ туыстастар , тау қунақ туыстастар , қызылқанат құралай туыстастар шөл суықторғай туыстастар , құралай туыстастар , қызыл қунақ туыстастар , кезқұйрық суықторғайлар ( урагустар) , орман қызыл қунақ туыстастар , қызылқунақ туыстастар , қайшыауыз туыстастар , ементұмсық туыстастар және арша ементұмсық туыстастар .
К45 Құстар.Мектеп энциклопедиясы («Қазақстан жануарлары» сериясы ).Алматы : Атамұра , 2010 . – 352 бет ). Ковшарь А.Ф . Ковшарь В. А. ▼
▲== Пайдаланылған әдебиет ==
▲* К45 Құстар.Мектеп энциклопедиясы («Қазақстан жануарлары» сериясы ).Алматы : Атамұра , 2010 . – 352 бет ). Ковшарь А.Ф . Ковшарь В. А.
[[Санат:Құстар]]
|
