Галилео Галилей: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
Өңдеу түйіні жоқ
3-жол:
'''Галилео Галилей'''<ref name="source1">Балалар энциклопедиясы, III-том</ref> ({{lang-it|Galileo di Vincenzo Bonaiuti de' Galilei}}; 15 ақпан 1564, Пиза — 8 қаңтар 1642, Арчетри, [[Флоренция]] маңы) — итальян философы, математик, физик, механик және астроном, табиғаттану ғылымдарының негізін салушы, өз заманындағы ғылымға өте қатты әсер еткен.<ref>Рахимбекова З.М. Материалдар механикасы терминдерінің ағылшынша-орысша-қазақша түсіндірме сөздігі ISBN 9965-769-67-2 </ref> Ол ұлы ғалым болумен бірге, музыкант, суретші, ақын, әдебиетші де болған.
 
Ол Италияның [[Пиза]] қаласында 1564 жылдың он бесінші ақпанында кедейленген ақсүйек отбасында туған. 1581 жылы [[Пиза университетінеуниверситеті]]не түсіп, медицинаны оқып үйренеді. Мұнда ол [[Аристотель]], [[Евклид]], [[Архимед]] еңбектерімен танысады. Сөйтіп, [[геометрия]] мен механикаға[[механика]]ға әуестенген Галилей медицинаны тастайды. Кейін Флоренцияға[[Флоренция]]ға қайта оралып, төрт жыл бойы математиканы зерттейді. 1589 жылы Пизада математика кафедрасын қабылдап алып, ғылыми жұмысын онан әрі жалғастырады. Аристотельге қарсы "Қозғалыс туралы сұхбат" деген еңбек жазады.
 
1592 жылы Падуяда математика кафедрасын басқарады. Бұл кезең (1592 — 1610) Галилей шығармаларының көмеліне келген шағы болатын. Тепе-тендік принципіне негізделген машина жайлы зерттеуі, дененің еркін түсуі, дененің көлбеу жазықтықтағы қозғалысы, көкжиекке (горизонтқа) бұрыш жасай лақтырылған дененің қозғалысы, маятник тербелісінің изохрондығы туралы жаңалықтары осы кезеңге жатады. Галилей өзінің алғашқы телескопын (1609) құрастырады да, осы телескоптың көмегімен [[Шолпан]] планетасының фазасын, Күндегі[[Күн дағы|Күн]]дегі дақты, [[Юпитер]]дің төрт серігін, [[Сатурн]]ның сақинасын ашты.
 
Дін басылары Н. Коперник іліміне тыйым салған соң (1616), Галилей ұзақ уақыт үй тұтқынында ұсталды. 1630 жылы "ӘлемніңекіӘлемнің екі негізгі жүйесі туралы сұхбат" деген еңбегін Римге[[Рим]]ге алып келді. Мұнда [[Николай Коперник|Коперник]] пен Евклидтің[[Евклид]]тің дүние жүйелері қаралған еді.
 
1637 жылы Галилей екі көзінен айырылады. Галилей XXVIIXVII ғасырдағы механика, оптика және астрономия ғылымдарының дамуына елеулі үлес қосты. Ол ашқан жаңалықтар дүниенің гелиоцентрлік жүйесі туралы ілімнің жеңіп шығуына ықпал етті. Статика тарихы Архимедтен[[Архимед]]тен басталса, динамика тарихы Галилейден басталады. Ол ұлы ғалым болумен бірге, музыкант, суретші, ақын, әдебиетші де болған.
 
Галилей ашқан жаңалықтар дүниенің гелиоцентрлік жүйесі туралы ілімнің жеңіп шығуына ықпал етті. Галилей 1642 жылдың сегізінші қаңтарында Флоренция маңындағы [[Арчетри]] қаласында дүние салды.
 
== Дереккөздері ==