Яһудилік: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
12-жол:
=== Танах ===
Иудаизмнің қасиетті кітабы - '''Сфарим''', ежелгі еврейлік аббревиатурада - Танах, христиандықта - Көне Өсиет. Оған Тора (ілім), немесе [[Мұса пайғамбар]] жазды деп саналатын
* Бес кітап (Тұрмыс, Нәтиже, Левит, Сандар, Екінші зандылық);
*[[Нэвиим]] (Пайғамбарлар) - діни-саяси және тарихи-хронологиялық сипаттағы 21 кітап;
* [[Кэтубим]] (Жазбалар) – әр түрлі діни жанрлардағы 13 кітап кіреді. Көне Өсиеттің ең ежелгі бөлігі біздің дәуірімізге дейінгі X ғасыр белгіленеді. Танахтың Канонизациясы біздің дәуірімізге дейінгі III-VI ғасыр аяқталып, басқыншылық соғыстарының нәтижесінде еврейлердің Жерорта теңізі бойына шашылып, бытырауы басталады, диаспоралар пайда болады; еврей Библиясын грек тіліне аудару басталды (соңғы аудармасы - Сепуагинта).
 
=== кейінгіКейінгі кітаптар===
Иудаизм тарихындағы келесі кезең - '''раввиндікомитеталмудтық''' - XIX ғасыр басына дейін созылды.
ӀӀ-ӀӀӀ ғасыр Құқықтық ережелер жинағы пайда болды - [[Мишна]] (Қайталау). Мишнаға [[Галаха]] (Заң) ережелік актілерінің жинағы және Талмуд пен Галахаға түсініктеме берген - [[Аггада]] (Аңыз) кіреді. IV-V ғасыр [[Аммораи]] (түсініктемелер) Мишнаға жаңа заңдық ережелер қосылды. Гемара (Аяқтау) жинағы пайда болды. [[Гемара]] Мишнамен бірге Талмудты (ілім) құрады. Талмудтың екі түрі ажыратылады:
Line 27 ⟶ 28:
== Иудаизмнің діни институттары==
Израильде Иудаизмнің діни институттары мемле­кеттік [[бюджет]]тен қаржыландырылады. Жоғарғы рав­винат діни ұйымдар мен бірлестіктерді қадағалайды. Парламент және үкіметте раввинаттың мүддесін қорғайтын басты діни — саяси партия '''[[Мафдал]]''' болып табылады.
Таяу Шығыс, Солтүстік Африка Балкан елінен келгендер '''Сефард''' қауымын құрады. Еуропа, Амери­ка, Австралия, [[Оңтүстік Африка Республикасы|ОАР]]-дан келушілер '''ашкеназиялық''' қауымды құрады.
1921 жылы Сефард және Ашкеназийлік бас [[рав­виндервин]]дер басқаратын жоғары раввинат кеңесі сайланды.
[[Израиль]] мемлекетінің қалалары мен елді мекен­дерінде 200 діни кеңестер (моацот, датиот) жұмыс жасайды, Израиль елінде 24 раввинат соттар бар. Ді­ни мектептер (ешибот) үлесі орта білім беру орында­ры­ның 17%-ын құрайды. Израильдің барлық мектеп­терінде діни пәндер оқытылады. Білікті дін маман­дары діни институттарда дайындалады.
== Иудаизмнің қағидаттары ==
Line 49 ⟶ 50:
== Әдет-ғұрыптары ==
Маңызды әдет-ғұрыптық талаптар қатарына мыналар жатады:
* Сүндетке отырғызу, ұл балалар дүниеге келген соң сегізінші күні жасалады. Бұл Яхвеге[[Яхве]]ге сыйыну­шылар қатарына қосылу белгісі. Сүндетке отырғызу­ды могель атқарады.
* Сенбі күнін тыныштық пен дұға жасау күні ретінде қастерлеу. Ивритте сенбі – '''шаббат''' деп ата­лады. Сенбі күні жұмыс жасауға болмайды (малаха);
:Іс-әрекеттің шұғыл формалары: жедел жәрдем, полиция, өрт сөндірушілер және т.б. рұқсат етіледі. Үйде жұмыс істеуге тыйым салынады. Сенбі күні өлген адамдарды жерлеуге болмайды және т.б.
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Яһудилік» бетінен алынған