Ортағасыр: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
ш Bot: Migrating 115 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q12554 (translate me) |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
1-жол:
[[File:Americas (orthographic projection).svg|thumb|Американың ашылуы]]
'''Орта ғасырлар''', орта ғасыр ''(лат. medіum acvum)'' – адамзат тарихының ''ежелгі дүние мен жаңа тарих'' аралығындағы кезеңі. Орта ғасыр деген ұғымды '''XV – XVI ғасырларда''' [[Қайта өркендеу дәуірінің]] итальян тарихшы-гуманистері (Ф.Бьондо, т. б.) енгізіп, ғылымда [[XVIII ғасырда]] бекіді. Орта ғасыр – Батыс Еуропада феодализмнің өмірге келіп, үстемдік құруы және ыдырай бастау дәуірі. [[КСРО кезіндегі тарих]] ғылымында Орта ғасырға құл иеленуші [[Рим империясының]] күйреуі (шартты түрде 476 жылы) мен XVII ғасырдағы ағылшын революциясына дейінгі кезең жатқызылды. Бұл Еуропада он екі ғасырға тең уақыт, ал Шығыс елдері кейіндеу дамығандықтан, бұл заңдылық сақталмайды. Орта ғасыр ұғымы тарих ғылымында Еуропа тарихи деректемелеріне сай пайда болып, жете зерттелген. Дегенмен, бұл ұғым дүние жүзінің басқа аймақтарында да қолданылады. Соңғы кезде тарих ғылымында Орта ғасырдың басталуы арабтардың Еуропаға шабуылы басталған кез (VIII ғасырдың басы), ал аяқталуы – [[Константинопольдің]] құлауы (1453 ж.), [[Американың ашылуы]] (1492 ж.), Германияда '''реформация мен шаруалар соғысы''' (1525 ж.) деген әр түрлі көзқарастар орын алып отыр. Орта ғасыр тарихын зерттейтін ғылым [[медиевистика]] деп аталады.
Депопуляция, урбанизация, басып кiру, және кешiрек көнелiкте басталатын халықтарды қимыл, ерте орта ғасырда жалғастырды . Тағы басқыншылар, сол әр түрлi германдық халықтарды санда, жаңа патшалықтар құрды онда, Батыс Римдiк империясынан қалған. 7 қабақта, Африкаға және Шығыс Римдiк империяның бөлiгiмен ғалифат, ислам империясының билiгiне өткенде таяу шығыста, Мұхаммедтiң мирасқорларын жаулап алудан кейiн .Қоғамда маңызды өзгерулер болған iс және бiткен көнелiктерiмен саяси құрылымдар, жарылуы болмағандығымен. Әлi түбегейлi Византиялық империя шығыста бастан өткiздi және бас билiктердiң бiрiн қалады. Империяның заңы, юстинианның кодексi код, 1070 жылда Италияның Севернiне қайтадан ашылды және орташа қабақтарда кең соңыра сүйсiнген кең болады . Патшалықтың көпшiлiгi батыста бiрнеше сақталған римдiк институттар қосты. Болған iсiнiң монастырьлары христианизирлеген пұтқа тадынушылық Еуропа бойымен науқаны сияқты негiзделген созылады. Франк, каролингтердiң әулетi асында, батыстың үлкен бөлiк қамтитын империяны қысқаша негiздедi ; каролингтердiң империясы кенжелеу 8 - молар және ол сыртқы басып кiрулерi бар тiркесте iшкi азамат соғыстарының қысымына бергенде 9-шы қабақтың басында, солтүстiктен викингтерi, шығыстан мажарлар, және оңтүстiктен сарациндар.
<ref name="source1"> Қазақ энциклопедиясы VII-том;</ref>
== Пайдаланған әдебиет==
| |||