Қоқиқаздар: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш Bot: Migrating 72 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q41994 (translate me)
Өңдеу түйіні жоқ
27-жол:
 
== Дене бітімі ==
Қоқиқаз – қырлы төсті [[құстар]] тобының отряды. Алғашқы қазба қалдықтары эоцен, ал осы күнгілері жоғарғы олигоцен кезеңінен белгілі. Қоқиқаз дүние жүзіндегі бойы ең биік және аяқтары мен мойны ұзын [[құстар]]. Дене бітімі жұмыр. Дене тұрқы ірі әрі жабайы қаздарға ұқсас, сондықтан қоқиқазды [[халық]] арасында қызылқаз деп те атайды. Қораздары мекиендерінен ірілеу. Бойының биіктігі 91 – 120 сантиметрдей. Қораздарының салмағы 4,5 килограмм, ал мекиендерінікі – 3 килограммдай. Қанаттарының ұзындығы 35 – 49 сантиметр. Ересек қоқиқаздардың қауырсындарының түсі ақ, қызғылт, ұштары қара, ұзындығы 11-16 сантиметр, тұмсықтарының екі жақ жиегіндегі тілімденген “тісшелері” қоректенген кезде сүзгіштік қызмет атқарады.
 
== Тіршілік етуі ==
Қоқиқаз топтанып тіршілік етеді. Тұмсығы орта тұсынан бірден төмен қарап иіледі де қойқиып тұратындықтан “қоқиқаз” деп аталған. Мойнының пішіні латынның “S” әрпі тәрізді. Жіліншігі сирағынан 3 еседей ұзын. Саусақтарының арасы терілі жүзу жарғағымен байланысқан. Негізінен [[Тропиктік Белдеу|тропиктік]] және [[Субтропиктер|субтропиктік]] аймақтарда тіршілік етеді. 4 тұқымдасқа бірігетін 3 туысы, 6 түрі бар. Олардың көпшілік түрі экваторға жақын белдеулерде кеңінен таралған. Орталық және Оңтүстік Америкада, [[Африка|Африкада]], [[Еуразия|Еуразияда]] көптеп кездеседі. Қоқиқаздың кей түрлері (кіші, джеймс қоқиқаздары) қоныс ауыстырмай бір орында тіршілік етеді.
Қазақстанда [[Теңіз көлі|Теңіз]], [[Шалқартеңіз]] көлдері мен [[Каспий теңізі|Каспий теңізінің]] солтүстік-шығыс жағалауында, [[Асаубалық]], [[ҚОҚАЙ|Қоқай]], [[Есей]], [[Қорғалжын]], [[Сұлтангелді]], Үлкен және Кіші [[Қаракөл]] су айдындарында қызғылт қоқиқаздар (roseus) кездеседі.<ref> «Красная книга Казахстана», Алматы, 2006;</ref>
 
== Өсуі ==
37-жол:
 
== Жыл құсы ==
Қоқиқаздар – жыл құсы. Қазақстанға [[наурыз]] – [[сәуір]] айларында ұшып келіп, [[қазан]] – [[Қараша|қарашада]] [[Иран]], [[Ауғанстан]], [[Пәкістан]] аумағына қоныс аударады. Қоқиқаздар шаянтәрізділермен, ұлулармен, жәндіктердің дернәсілдерімен, балдырлардың және [[су]] өсімдіктерінің тұқымдарымен қоректенеді. Олардың тіршілігі үшін суы таяз әрі тұзды су айдындары өте қолайлы. Саны жылдан жылға азайып барады. Қазақстанда 15–18 мыңдай қоқиқаз ұя салады деп есептелінеді ([[2002]]).
 
== Қорғау ==
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Қоқиқаздар» бетінен алынған