30 436
өңдеме
ш
Түйіндемесі өңделмейді
шӨңдеу түйіні жоқ |
шӨңдеу түйіні жоқ |
||
|
'''Солтүстік Кавказ''' – [[Кавказ]] алды және [[Үлкен Кавказ]] жотасының ([[Әзербайжан Республикасы]]на қарайтын шығыс бөлігінен басқа) солтүстік беткейі мен оңтүстік беткейін (батыс бөлігінен [[Абхаз Республикасы]] шекарасына дейінгі аралық) қамтитын аумақ. Солтүстік Кавказға Ресейдің Ростов облысының оңтүстік, Краснодар және Ставрополь өлкелері, сонымен бірге Қабардин-Балқар Республикасы, [[Алания]], [[Шешен Республикасы]], [[Дағыстан Республикасы]] мен Қалмақ Республикасының батыс бөлігі енеді
== Солтүстік Кавказ халықтары ==
«Дағыстан» атауы «таулар елі» деп тәржімаланады.Бірақ Дағыстан және «тілдердің тауы»:мұнда бағзыдан ғұмыр кешіп жатқан халықтар отызға жуық.Құмықтар мен ноғайлар түркі тобындағы тілдерде сөйлейді.Аварлар, лактар, дарғындар, қайтақтар және құбашындар,агулдер, рутулдар, цахурлар, лезгиндер сөйлейтін тілдер нах-дағыстандық тілдік тобына жатады.Таттар тілі-иран тобында, ол парсы тіліне жақын.Дағыстан халықтары ислам дініне мойынсұнған.▼
Солтүстік Кавказ-[[Ресей]]дің шеткі оңтүстігіндегі аудан. Бұл таңғажайып өлкеде ежелден-ақ көптеген халықтар қоныстанған.Олар әртүрлі тілдерде сөйлейді, мәдениеті мен тұрмысы жағынан бір-бірінен ерекшеленіп тұрады.Ғасырларға ұласқан қарым-қатынас нәтижесінде әр тілді, бірақ бірегей Кавказ әлемі қалыптасты.
Адыгейліктер, шеркестер, кабардиндер өздерін ортақ адыгэ немесе адыгтар деген есіммен атайды.Бұлар Солтүстік Кавказдың батыс бөлігінің жергілікті тұрғындары.Адыгтар тілі (кабардин-шеркес және адыгей ) абхаз-адыгей тобына жатады.Бұл халықтар-мұсылмандар.Шешендер мен ингуштар-Кавказдың байырғы тұрғындары, олар туралы ежелгі жылнамаларда мәліметтер бар.Бұл халықтардың тілдері, жоралғылары мен дәстүрлері өте жақын, олардың ортақ атауы-вайнахтар болғаны да кездейсоқ емес.Тілдері нах-дағыстандық тілдер тобына жатады.Шешендер мен ингуштар мұсылман дінінің шарттарын ұстанады.Осетиндер Кавказдың орталық бөлігін қоныстанған және Солтүстік пен Оңтүстік Осетияның негізгі тұрғындары санатында.Олар сақ-сармат тайпаларынан тарайтын аландардың ұрпағы.Осетін тілі үндіеуропалық тілдер тобының шығыс иран бөлігіне жатады.Осетиндердің көпшілігі-православ христиандары, қалғандары ислам дінін тұтынады.Қарашайлар мен балқарлар негізінен Қарашай-Шеркес және Кабардин-Балқар Республикасында тұрады.Олар бір халықтың құрамында және түркі тобының қарашай-балқар тілінде сөйлейді.▼
▲«[[Дағыстан]]» атауы «таулар елі» деп тәржімаланады.Бірақ Дағыстан және «тілдердің тауы»:мұнда бағзыдан ғұмыр кешіп жатқан халықтар отызға жуық.Құмықтар мен ноғайлар түркі тобындағы тілдерде сөйлейді.Аварлар, лактар, дарғындар, қайтақтар және құбашындар,агулдер, рутулдар, цахурлар, лезгиндер сөйлейтін тілдер нах-дағыстандық тілдік тобына жатады. Таттар тілі-иран тобында, ол парсы тіліне жақын.Дағыстан халықтары ислам дініне мойынсұнған.
▲[[Адыгейліктер]], [[шеркестер]], [[кабардиндер]] өздерін ортақ адыгэ немесе адыгтар деген есіммен атайды.Бұлар Солтүстік Кавказдың батыс бөлігінің жергілікті тұрғындары.Адыгтар тілі (кабардин-шеркес және адыгей ) абхаз-адыгей тобына жатады.Бұл халықтар-мұсылмандар.Шешендер мен ингуштар-Кавказдың байырғы тұрғындары, олар туралы ежелгі жылнамаларда мәліметтер бар.Бұл халықтардың тілдері, жоралғылары мен дәстүрлері өте жақын, олардың ортақ атауы-вайнахтар болғаны да кездейсоқ емес.Тілдері нах-дағыстандық тілдер тобына жатады.Шешендер мен ингуштар мұсылман дінінің шарттарын ұстанады.Осетиндер Кавказдың орталық бөлігін қоныстанған және Солтүстік пен Оңтүстік Осетияның негізгі тұрғындары санатында.Олар сақ-сармат тайпаларынан тарайтын аландардың ұрпағы.Осетін тілі үндіеуропалық тілдер тобының шығыс иран бөлігіне жатады.
Ноғайлар-Ресейдің байырғы тұрғындарының бірі.Олар түркі тобына жататын ноғай тілінде тілдеседі, ислам дінін ұстанады.Ноғайлар негізінен Солтүстік Кавказда – Ноғай даласында,сонымен қатар Кавказ Минерал Сулары ауданында, Қарашай-Шеркес пен Астрахан ауданында өмір сүреді.▼
▲[[Ноғайлар]]-Ресейдің байырғы тұрғындарының бірі.Олар түркі тобына жататын ноғай тілінде тілдеседі, ислам дінін ұстанады.Ноғайлар негізінен Солтүстік Кавказда – Ноғай даласында,сонымен қатар Кавказ Минерал Сулары ауданында, Қарашай-Шеркес пен Астрахан ауданында өмір сүреді.
<ref>Қазақ Энциклопедиясы, 7 том</ref>
| |||