Еркін ерік: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш Bot: Migrating 71 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q9476 (translate me)
ш бот: хорошая статья da:Fri vilje; косметические изменения
1-жол:
'''Ерік бостандығы''' — адамның өз болмысын меңгеріп, ерік-жігері арқылы табиғи және әлеуметтік шектеулерді еңсеріп шыға алу қабілеті. [[Философия]]да бұл ұғымды адамның таңдау мүмкіндігін жүзеге асырудың құралы ретінде қарастырады. Адам баласы тумысынан еркін, өз тағдырын өзі шешуге тиіс. Бірақ оның көздеген мақсаттарына жету жолында әр түрлі кедергілер кездеседі. Әрине, дұрыс таңдау, әрекеттік шешім қабылдау үшін білім қажет. Ерік бостандығы — істі біле отырып, шешім қабылдау қабілеті. Алайда, Ерік бостандығы көп жағдайда түйсіктік-тылсымдық деңгейде жүзеге асады. Ол дұрыс шешім қабылдау мен оны жүзеге асыру, бастаған істі соңына дейін жеткізу, [[тәжірибе]], [[білім]], [[мәдениет]], т.б. алғышарттардан қуат алады. Ерік бостандығы адамның дамып, жетілуі нәтижесінде қалыптасады. Көне рулық [[қоғам|қоғамда]]да Ерік бостандығының өрісі тар болды. Жеке адам үшін Ерік бостандығы, белгілі бір қауымдастықтың мүшесі болып, жат бірлестіктерден азат болумен шектелді. “У ішсең — руыңмен” деген қанатты сөздің мәні осында. [[Тоталитарлық]] қоғамдарда да ерік бостандығының аясы тар, шектеулі болады. Себебі, бәрін де жеке [[тұлға|тұлғадан]]дан тыс тұрған әлеуметтік күш, [[мемлекет]], [[партия]], [[көсем]], т.т. шешіп отырады. Ерік бостандығы шын мәнісінде адам құқыларын қастерлейтін қоғамда ғана жүзеге асады. Тек азаттық бар жерде жеке тұлға өз еріктілігін көрсете алады. Филос. әдебиетте ерік бостандығы сан түрлі пікірталастың нысаны болды. “Адамның еркі сыртқы себептермен айқындала ма, әлде адам өз әрекетінде толық азат па” деген сұрақтың жауабы әр түрлі. [[Детерминизм]] теориясы бойынша, әрбір әрекеттің жеке себебі бар, ерік бостандығы шектеулі. Барлық әрекет сыртқы күштердің әсерімен алдын ала айқындалып қойылған делінген пікірді [[фатализм]] деп атайды. [[Тағдыр]], [[жазмыш]] сияқты ұғымдар осыған сүйенген. Шексіз ерік бостандығын дәріптейтін көзқарасты [[волюнтаризм]] деп атайды.
 
== Сілтемелер ==
Қазақ энциклопедиясы III том 12 тарау
 
9-жол:
 
[[Санат:Философия]]
 
{{Link GA|da}}
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Еркін_ерік» бетінен алынған