Орбұлақ шайқасы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
ш «Қазақ-жоңғар шайқастары» деген санатты қосты (HotCat құралының көмегімен) |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
1-жол:
Орбұлақ шайқасы – қазақ халқының Жоңғар шапқыншылығына қарсы азаттық соғысындағы алғашқы бетбұрысты оқиға. Бұл соғыс 1643 жылдың жазында қазақ қолын басқарған [[Жәңгір хан|Жәңгір сұлтан]] мен жоңғар қолын басқарған [[Батыр
==Шайқас алғышарттары==
XVII ғ. 30-жылдарындағы бытыраңқы [[ойраттар|ойрат]] тайпалары біртұтас мемлекетке бірігіп, [[Жоңғар хандығы]]ның негізін қалады. [[1640]] ж. қазақ жерін жорық нысанасы ретінде таңдаған [[құрылтай]] шақырды. [[Қазақстан]] мен [[Орта Азия]] турасында ойраттар ұстанған сыртқы саясаттың күшейуі қазақ-жоңғар қарым-қатынасын шиеленістіріп, жиі-жиі әскери қақтығыстарға әкеліп соқтырды. Жоңғарларға қарсы күресті [[Есім хан|Есім ханның]] ұлы, бұрын қалмақ тұтқынында болған [[Жәңгір хан]] ([[1629]]-[[1680]]) басқарды. [[1643]] ж. [[Батыр Қонтайшы|Батыр Қоңтайшының]] өзі бастаған ойрат қолы қазақ-қырғыз далаларына қарай қозғалды.<ref> Саяси түсіндірме сөздік. – Алматы, 2007.
ISBN 9965-32-491-3 </ref>Самарқаннан көмек келіп жеткенше оларды қарсы алуға бекінген [[Жәңгір хан]] 600 адам жинап, алдынан шықты.
Жәңгір әскерінің аз болуы екі жағдаймен қарастырылады. Бірінші себебін М.Тынышпаев: «Жәңгір өкіметі әлі күшейген жоқ» – деп түсіндіреді. Немесе Орбұлақ шайқасы кезінде Жәңгір әлі хан болып жарияланбаған да болар.
ХVІІ ғасырдың алғашқы 30-жылында жоңғарлар қазақ көшіне таяды. Абыржу да болды. Жәңгір аздаған күшпен тәуекелге бел байлады. Хан сайлауының созылып кетуі осы шешімге итермеледі. Бірақ бұл ойланған шешім еді.
| |||