'''Этрустар''' – көне тайпа. Б.з.б. 1-мыңжылдықта [[Апенин түбегініңтүбегі]]нің солт.-батысын мекендеген. Ғалымдардың есептеуінше, Э-дың этн. қалыптасу үрдісі б.з.б. 8 ғ. қарсаңында аяқталған. Археол. зерттеулер нәтижесінде алынған мәліметтер Э-да б.з.б. 7 ғ-дың өзінде-ақ ел экономикасы өркендеп, қоғамдық қатынастарының дамығандығын айқындайды. Далалық жұмыстар барысында Э-дың молалары, қала-қамалдары аршылған. Кейіннен мұндағы қала-қамалдар аумағы ұлғайып, бірқатары дербес қала-мемлекеттер ретінде әлемге танылды. Б.з.б. 7 ғ-дың соңында өз алдына мемлекет болған 12 қаланың конфедерациясы (Популония, Ветулония, Тарквиния, Цэрэ, Перузия, т.б.) біршама уақыт ішкі-сыртқы саясатты келісіп жүргізеді. Нәтижесінде олардың сауда қатынастары Грекияға, Карфагенге, Орт. Еуропаға дейінгі аймақтарда дамыды. Э-дың ықпалы оңт-те Кампанияға дейін, солт-те По аңғарына шейін жетті. Э-дың мәдениеті дамып, ол өркениеттік дәрежеге жетеді. Б.з.б. 6 ғ-да Фельсина (Болонья) қ-ның, кейіннен Мельпум (Милан) мен Спина қ-ларының негізі қаланды. Бірақ көп ұзамай Э-ға солт-те кельттермен, оңт-те Риммен соғысуға тура келді. Б.з.б. 4 – 2 ғ-ларда болған соғыстарда олар Римнен жеңіліп, олардың үстемдігін мойындауға мәжбүр болды. Дегенмен Э. Рим мәдениетінде өз қолтаңбасын қалдыра білген халықтардың бірі болып табылады. Қазіргі тарих ғылымында олардың қайдан келгендігі, әлемдік өркениетке қандай жетістіктер әкелгендігі жайлы пікір-талас әлі де көп. Геродоттың мәліметтеріне қарағанда, Э. қазіргі Түркияның батыс жағалауларынан келіп, жергілікті вилланова мәдениетін қалдырған тайпаларды бағындырған да, Италия жерінде өз қалаларын тұрғызған. Ғалымдардың келесі бір тобы вилланова мәдениетінің өкілдері сауданың арқасында шығыс өркениетін қабылдаған деп пайымдайды. Зерттеушілердің басқа бір бөлігі Э. Италияға б.з.б. 2-мыңжылдықта шағын топ болып келген деп есептейді. Қалай болғанда да, Италия мәдениетінен Э. ерекше орын алады. Мұны сан алуан мағлұматтар қалдырған археол. ескерткіштер де (Марцаботто, Тарквиния, Черветери, т.б.) растайды.
