Құрбақалар: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

[[Сурет:Bufo bufo 2 (2005 07 11).jpg|thumb|Құрбақа]]

'''Құрбақа''' (''Bufonidae'') — [[құйрықсыз қосмекенділер]] отрядының бір тұқымдасы. Жер шарында кең тараған (тек [[Антарктида]]да кездеспейді). 21 туысы, 300-дей түрі белгілі. Бұлардың көзінің арт жағында құлақ маңы безі жақсы дамыған, үстіңгі жақ сүйегінде тіс болмайды. Артқы аяғындағы саусақтарының ұшы жартылай жарғақпен байланысқан. [[Қазақстанда құрбақа]]ның 3 түрі: кәдімгі Құрбақа (Bufo bufo), [[жасыл құрбақа]] (Bufo vіrіdіs) және [[даната құрбақасы]] кездеседі. Кәдімгі құрбақаның терісі бұдырлы, мүйізді болатындықтан құрлықта тіршілік етуге бейімделген. Кәдімгі Қүрбақаның денесінің ұзындығы 20 см, [[орманды-далалы]] аймақтарды мекендейді. Жасыл құрбақаның денесінің ұзындығы 14 см-дей, орманды-далалы алқаптарда, биік тауларда да (4500 м-ге дейін) және шөлді жерлерде тіршілік етеді. Құрбақалар денесі кеппеу үшін, күндіз орман төсенішінің астына, тышқандар мен көртышқанның індерінде, құлаған ағаш пен олардың тамырының астына жасырынып, қорегін түнде аулайды. Жаңбырлы күндері күндіз де белсенді тіршілік етеді. [[Өрмекші]], [[құмырсқа]], [[жұлдызқұрт]], [[шырышты ұлу]], [[шұбалшаңмен]], т.б. қоректенеді. Індерде, тұрғын үй астында, қоймаларда қыркүйектің аяғы мен қазаннан бастап қысқы ұйқыға кетеді. Наурыздың аяғы — мамырдың басында қысқы ұйқыдан оянғаннан кейін ақпайтын немесе ағыны баяу су қоймасына уылдырығын шаша бастайды. [[Аталықтары]] үш, [[аналықтары]] төрт жасында жыныстық жағынан жетіледі. өз. 3 — 5 м-ге жететін уылдырық (1200 — 7000 мыңға жуық) жіпшелерін суға салады. [[Итшабақ]] 50 күндей дамып, ұзындығы 30 — 32 мм-ге жетеді. Құрбақалар зиянды жәндіктермен қоректеніп, ауыл шаруашылығына пайда келтіреді.<ref name="source1">Қазақ ұлттық энциклопедиясы 4 том</ref>.

 

Денесі 2 ден 25 см дейін. Көпшілік түрлерінің тістері жоқ. Денесі жалпақ, ауыр, аяқтары кысқа тырнақтары қарапайым, дискісіз. [[Антарктида]]н басқа барлық жерде 21 туыстың 300-дей түрі таралған. Ең қарапайым түрі [[Африка]]да таралған тірі туатын Қ., (''Nectophyrinoides туысы''). 200-ден астам түрі Bufo туысынан. Көз қарашығы горизонтальді орналасқан, көздің артқы жағында, ірі құлақ маңы улы бездері орналасқан, артқы аяқтарының саусақ аралығы жартылай жүзу жарғағымен қосылған, арқасында тұтас өте ұсақ улы бездері бар. [[ТМД]]-да 4 түрі таралған. Ең кең таралған түрі кәдімгі немесе сүрғылт Қ., (В. bufo), ұзындығы 20 см, орманды және далалық аймақтарда кездеседі. Жасыл Қ., (''В. viridis''), ұзындығы 14 см, орманды, далалық аймақтарымен тауды, (4500 м) мекендейді. Қамыс Қ., (''В. calamita''), ұзындығы 8 см, ол [[Прибалтика]], [[Беларуссия|Беларусияда]] және [[Украина]]да кездеседі Қ. құрлық жануарлары. Суда жүзе алмайды, баяу қозғалады. Кешқұрым белсенділігі артады. Қорегі, омыртқасыздар. Кұрлықта кыстайды. Көпшілік түрлері суда көбейеді. Ұрғашылары 1200 ден 7000 дейін жұмыртқа салады. [[Оңтүстік Америка]] құрбақасынын. (''В. marinus'') уымен жергілікті қалың садақ оқтарын уландырады. 6 түрі ХТҚО-ның Қызыл кітабына енгізілген, ал қамыс Қ. [[КСРО]]-ның Қызыл кітабында.<ref>Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: [[Биология]] / Жалпы редакциясын басқарған профессор Е. Арын – [[Павлодар]]: [[2007]] - 1028 б. ISBN 9965-08-286-3</ref>