# оттексіз жағдайда [[органика|органикалық]] заттектердің [[микроорганизм|микроорганизмдермен]] тотығуының энергетикалық процесcі кезінде [[нитрат|нитраттар]], нитриттер және [[сульфаттар]] электрондардың соңғы кабылдағыштары (акцепторы) болып табылады. Мұндай жағдайдағы тыныс алу Oттексіз тыныс алу деп аталады.
==Тыныс алу==
Тыныс алу — [[огранизм|огранизмде]] жүретін физикалық-химиялық және [[физиология|физиологиялық]] процесcтердің жиынтығы. Бұл процесс кезінде өтгектіңоттектің келуі және көмірқышқыл газының бөлінуі сыртқы тыныс алуды қамтамасыз етеді. Сонымен бірге жануарлардың клеткалары мен ұлпаларындағы оттек органикалық заттектерді — белоктарды, майларды, көмірсуларды тотықтыру үшін пайдаланылады. Осімдіктерде өттек негізінен олардың тіршілік орекетіне қажетті (клеткалык және ұлпалық тыныс алу) көмірсуларды тотықтыру үшін пайдаланылады. Көптеген организмдер (аэробтар) тіршілікке қажетті оттекті құрамында оттек бар органикалық қосылыстарды ыдырату (оны анаэробты немесе термомолекулалық тыныс алу деп атайды) арқылы алады. Бір клеткалы организмдерде — аэробтарда сырткы тыныс алу беттік [[клетка]] және оның [[диффузия|диффузиясы]] арқылы жүреді.Организмдерде, адамдарда сыртқы тыныс алу арнайы мүшелер (кеңірдек, өкпе) арқылы жүреді. Ал ұлпалық тыныс алу өттекті тасымалдайтын қан арқылы қамтамасыз етіледі.<ref> Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі:Экология және табиғат қорғау/ Жалпы редакциясын басқарған – түсіндірме сөздіктер топтамасын шығару жөніндегі ғылыми-баспа бағдаламасының ғылыми жетекшісі, педагогика ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік сыйлығының лауреаты А.Қ.Құсайынов.
– Алматы: «Мектеп» баспасы» ЖАҚ, 2002. – 456 бет. ISBN 5-7667-8284-5 </ref>
