Құдай: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол:
«Құдай» сөзі парсы тілінде «خدا-Худа (тәңір)» немесе «خدای-Худай (тәңірім)», яғни «Жаратушы» деген мағынаны білдіреді.
Құдай - (монотеизм ) өзiнше жеке-дара болып табыла алған деистикалық және теистикалық оқуларда ерекше мәннiң атауы немесе қандай болмасын бiр нақтысы (политеизм ) көп. Құдайлар әлем дiндерiндегi әлемдердi құраушы ретінде смпатталады. Құдайдың болмысы, шараны, мән және заң заттарға, жанды заттарға және тұлғаларға бередi. «Қағида бiрiккен теизмдердiң дiни оқуларында, Жоғарғы, жаратылған жанды заттарға оның (махаббат ) дербес қатынасы дербес болмысты бекидi және кеңiстiк негiзiнен, ашықтық акттерiндегi оның диалогиялық ашылуы. Құдайдың идеясы адам баласының әр түрлi дiни дәстүрлерiнде бiртiндеп кристалданды. Дамытуды бастапқы теория - әсер күштер туралы алғашқы қауымдық халықтардың ұсынысы - әртүрлi панорамасында табандатқан дүниелiк таратпайды.
 
Бүкіл ғаламды, дүниені жаратушы, оның әміршісі, табиғаттан тыс бір ғана құдіретті күш ретінде түсіндірілетін діни ұғым; Алла тағала, Тәңір, Жаратушы[1]. Оның арап тіліндегі баламасы - «Иләһ».
 
Құран Кәрімде «Алла» сөзімен қоса, «Иләһ» сөзі көп қолданылады. Біріншісі – бүкіл әлемнің жаратушы, серігі жоқ Аллаға ғана тән ұлық есім. Ал, екіншісі жалпылама құлшылық ететін құдайды айтады. Кей адамдардың құлшылық ететін құдайы пұт немесе жанды мақұлық (мысалы, индуизм, буддизм, т.б.) болуы мүмкін. Құран аяттарында Иләһ сөзі кейде жалпылама мағынасында пұттарға қолданса, кейде Алла тағала үшін де қолданады. Мысалы:
 
أم اتخذوا آلهة من الأرض هم ينشرون لو كان فيهما آلهة إلا الله لفسدتا فسبحان الله رب العرش عما يصفون
 
«Олардың жерден (тас, ағаштардан) жасап алған тәңірлері өліктерді тірілте алады ма? Егер жер-көкте Алла тағаладан басқа да тәңірлер болса, онда (жаратылыс тәртіптері) бұзылар еді»[2]
 
وإلهكم إله واحد لا إله إلا هو الرحمن الرحيم
 
«Сендердің құдайларың – тек бір Құдай. Одан басқа ешбір құдай жоқ. Ол аса қамқор, ерекше мейірімді»[3]
 
Бірінші аятта «иләһ» сөзі пұттарға қолданса, екінші аятта жалғыз Аллаға қолданылып отыр. Бұл дегеніміз қазақ тіліндегі, «құдай», «тәңір» сөздерін де Алла үшін қолдануға болатынына дәлел. Өйткені, бұл екі сөз белгілі бір пұтқа тән есім емес, жалпылама құлшылық иесіне берілген атау. Ал, халық тілінде «құдай» сөзі жаратушы иеміз тек Алла тағала үшін қолданатыны мәлім. Ендеше бұл ширк емес.
 
[1] Қазақ тілінің әмбебап сөздігі
[2] Әнбия сүресі – 21-22 аяттар.
[3] Бақара сүресі – 163 аят.
 
Автор: Абдусамат Қасым
http://muslim.kz/kk/question/384-qudai-dep-aitu-shirk-pa.html
 
{{Суретсіз мақала}}
 
[[Санат:ИсламДін]]
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Құдай» бетінен алынған