Тіл (лингвистика): Нұсқалар арасындағы айырмашылық

# тіл бірліктерінін бір тобынын екінші бір тобына бағыныштылығымен, оған сәйкесіп отыруымен (мысалы, [[аффикс|аффикстер]]тер мен [[түбір]] сөздердін ара катынасында) аныкталады. Тілдін коммуникативтік кызметі, ягни, "адам коғамынын аса манызды куралы" болуы ([[В. И. Ленин]]) және когнитивтік кызметі, яғни "ойлаудынтікелей шындығын" білдіруі ([[К. Маркс]]) Тілдін функцияларынын екі негізгі базасы болып табылады. Бүған сезім мен эмоцияны білдіруші күрал ретінде тілдің эмоционалдык кызметін және тілдін өзін зерттеу объектісі ететін метатілдік кызметін косуға болады. Тілдін функцияларынын базалык түрлері бірін-бірі толыктырып, сөйлеу үстінде немесе мәтіндерде әр түрлі дәрежеде көрініп отырады. Тілдін функцияларынын коммуникативтік түріне тілдін фативті (байланыс орнату), конативті (мецгеру, үғыну), волюнтативті (әрекет ету) және үлттык сана мен мәдени дәстүрді, халык тарихын т. б. сактап жеткізетін кызметтері кіреді. Тілдін функцияларын аныктауға 20 ғ.-да көңіл бөлінді. Оған дейін "функция" сөзі тіл бірліктерінін синтаксистік (мысaлы, бастауышгын кызметі, толыктауыштын кызметі), [[морфология|морфологиялык]]лык (мысалы, формалардын кызметі) кызметін ғана білдіріп, герминдік мәнде жүмсалмады. Кейін ол форма мен күрылымнын мағынасын түсіндіретін мәнде колданыла бастады.

20 ғ. 70—80 жж. Тілдін функцияларын тіл жүйесі мен күрылымында жүзеге асыратын аппаратпен байланыстыруға әрекет жасалды. [[Ю. С. Степанов]] семиотикалык гіринниптер негізінде Тілдін функцияларынын: номинативтік, синтаксистік, прагматикалык деп аталатын үш түрін аныктады. Бұлар жалпы [[семиотика|семиотикада]]да тілдін жан-жакты касиетін білдіретін үш саласына: семантикаға — [[номинация]], синтактикаға — [[предикация]], прагматикага — [[локация]] (белгілі бір объект білдіретін сигналдардын кеңістіктегі калпын, орнын аныктау) сәйкес келеді.

== Пайдаланған әдебиет ==