Баянауыл ауданы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

[[Баянауыл]] ауданының атауы әйгілі лирикалық поэманың өзегі болған қазақтың [[Джульетта]]сы атымен байланыстырылады. 21 мың шаршы километр аумақ қыз атымен аталған. Атаудың басқа нұсқалары да бар: атақты ағартушы [[Шоқан Уалиханов]] Баянауыл (Баян-Ола) сөзін есен-саулық, асқақ бақытты

[[Баянауыл]] тарихы бастау алғанына екі ғасырдан асып кетті.

[[Қазақ]] [[халқы]]ның болашағын болжаған, дала данасы [[Асан Қайғы]] бабамыз [[Баян]] тауын көргенде “Ат ерін алмайтын жер екен. Бір түней кетемін деген адам, бір жұма тоқтап қалады” деген екен.

[[1730]] жылы Баянаула тауларында [[жоңғар]] басқыншыларына қарсы үлкен ұлт азаттық көтеріліс басталған. Қазақтың ұлы қолбасшысы [[Бөгенбай]] мен [[Олжабай]] батырлар бастаған қол, Баянаула тауларында бекініс құрған. Олар осы жерде Халден – Сереннің алдыңғы қолына үлкен тойтарыс берген. Содан “қалмаққырған” тауында жауын жойып, жеңіске жетіп, қалын қолымен түстікке барып, Қабанбай қолына қосылған.

[[1734]] жылы [[Абылай]]дың қатысуымен [[Сабындыкөл]] жағасында үш жүздің төбе билері мен батырлары жиналып, [[қазақ]] елінің сыртқы бейбітшілік саясатын дамытуға қатысты өзекті мәселелер төңірегінде жиын өткізді, соңы үлкен тойға ұласты.

[[1752]] жылы 17 қазанда ру басылар мен батырлардың [[Баянауыл]]да бас қосып, жасаған құпия байламдары [[Ресей]] мен [[Қытай]] императорларын да ойландырды. Олар қазақтардың кімге қосылатынын біле алмай дал болды. Екі арыстан бірін-бірі алыстан аңдып, арадағы елді өзіне бұрып әкетудің әртүрлі саясатын жүргізе бастады.

Баянаул өңіріндегі осы дүрбеленнен кейін 1800-ші жылы, бейбіт кезеңі сияқты көрінді. Ел ру-румен ата-қоныс мекен жайына орналасты.

[[1826]] жыл [[Ресей]]дің Сібірлік әкімдері осы жылдың он төртінші ақпанында Шөң биге “Төртұлы одағына” арнап (Шөң бидің хандарға билік бермеуі үшін он екі рудың басын қосып құрған одағы) дербес округ ашуды ұсынады.

Сол жылы Баянауыл қазақ станицасы ретінде [[Сабындыкөл]] жағасында , [[Ақбет]]теу етегінде пайда болды.

[[1830]] жылдың қыркүйек айында қазақ-орыстар болашақ Дуанның тұңғыш үйін салады.

[[1833]] жылы наурыз айында [[Сібір]] комитетінің [[Омбы]] облысында екі округ құру жөніндегі ережесіне сәйкес Баянауыл кең-байтақ сыртқы округтің орталығына айналды. Оның аумағына қазіргі облысымыздың - [[Баянауыл]], [[Екібастұз]], [[Май]] , [[Краснокутск]], [[Ақсу]] және [[Ертіс]] аудандарының жерлері кіреді.

[[1833]] жылы [[тамыз]] айының 22 күні Баянауыл сыртқы округі “Сібір қырғыздары” облысының құрамына кірді.

[[1868]] жылы [[Баянауыл]] округі далалық облыстар ережесіне сәйкес таратылып, жаңадан құрылған [[Павлодар]] уезінің құрамына енді. Баянауыл селосы казак станицасына айналды. Оның басына атаман тұрды.

Революциядан бұрын мұнда шіркеу, приход училищесі, мешіт, медресе, телеграф,12 кереуеттік лазарет, азық-түлік дүкені, көпестердің лавкелері болды.

[[1920]] жылы [[Совет үкіметі]] орнады. 1920 жылы Революциядан кейінгі алғашқы халық санағы Баянауылда 319 аула, 1620 тұрғынды тіркеді.

[[1920]] жылдың сонында ,[[1930]] жылдың басында қазақ тұрғындарының негізгі көпшілігі отырықшылық өмір салтына көшті.

[[1927]] жылы І қаңтарда Баянауылдағы тұрғындардың саны 1807 адамға, ал отбасы саны 387-ге жетті.

[[1928]] жылы аудан құрылып, Павлодар округінің құрамына кірді.

[[1933]]-[[1937]] жылдар .

Аудан орталығында 280 орындық мектеп –интернат ашылды. 10 аттың күшіне тең двигателмен жұмыс істейтін диірмен болды.

[[1941]]-[[1945]] [[Ұлы Отан соғысы]] жылдары. [[1942]] жылға астық жинау науқаны кезінде аудан облыс бойынша 1-ші болып, мемлекетке астық тапсырудың жоспары мерзімімен бұрын орындалды.

[[1954]]-60 жылдар. Тың және тыңайған жерлерді игеру басталды.

[[1960]]-[[1965]] жылдар. Аудандық партия комитеті селолық-өндірістік партия комитетіне айналды. Ал 1965 жылы қайтадан аудандық партия комитеті болды.

[[1970]] жыл. Басты назар-ауыл шаруашылығын өркендетуге , оның ішінде қой шаруашылығының өнімдерінің сапасын арттыруға арналды. Осыған байланысты ауданда қой өсіруші комсомол-жастар бригадалары құрылды.

Баянауыл мемлекеттік ұлттық бағы аумағында 35 демалыс орындары бар, оның ішінде Жасыбай көлінде– 28, Сабындыкөл көлінде – 5, Торыайғыр көлінде – 2 үйлер және жату орнын, қайық, қатамаран, экскурсияға арналған автобустар, жазғы кезеңдегі мәдени шаралары бар 2 балалар лагері бар. Қазіргі кезде ұлттық бақ аумағында 37 археологиялық ескерткіштер, табиғи ескерткіштер және көрсету орындары бар. Туризмді дамыту мақсатында бақ аумағында 208,5 км ұзындықта 11 туристтік бағыттар мен 1 ботаникалық соқпақ әзірленген.

Баянауыл жері көптеген ғалымдардың, жазушылардың, ақындардың және қоғам қайраткерлерің Отаны. Бұл даңқты Бұқар жыраудың, Шоң бидің, он тоғызыншы ғасырдың екінші жартысындағы және жиырмасыншы ғасырдың басындағы композитор [[Жаяу Мұса Байжанұлы|Жаяу Мұса Байжановтың]], алғашқы қазақтан шыққан тарихшы, ағартушылардың бірі-[[Мәшһүр Жүсіп Көпеев|Мәшһүр-Жүсіп Көпеевтың]] және қазақ әдебиетінің классигі, ақын, ағартушы [[Сұлтанмахмұт Торайғыров]]тың, тағы басқа зиялылардың Отаны.

Баянауылдан 30-дан аса ғылым докторы және 200 ғылым кандидаты шыққан. Олардың арасында геолог Қаз ССР ғылым академиясының тұнғыш президенті, Лениндік және мемлекеттік сыйлықтардың лауреаты [[Қаныш Имантайұлы Сәтбаев]]тың орны ерекше.