Ахмет (Ұлы Орда ханы): Нұсқалар арасындағы айырмашылық

'''Ахмет''' немесе '''Ахмат''' немесе '''Ахмед''', Еуропада '''Ahmed bin Küchük''' атымен белгілі ([[Urdu]];[[Persian language|Persian]];[[Arabic]]: احمد خان بن کوچک) (туған жылы белгісіз — 6.1.1481) — [[Алтын Орда]] ханы (1459 — 1481). Кіші Мұхаммед ханның ұлы. Ахмет — [[Бату хан]] құрған ұлы мемл-тің тұтастығын сақтап, оның ыдырауына жол бермеуге, орыс кінәздіктерін бағынышта ұстауға көп күш салған. 1460 жылы Алтын Ордаға тәуелділіктен құтылуға ұмтылып, салық төлеуден бас тартқан [[Мәскеу]] кінәздігіне жорық жасады. Дешті Қыпшақтағы “көшпелі өзбектер” мемл-нің соңғы ханы Шейх Хайдарды [[Ноғай]] мырзалары мен [[Сібір]] хандығының көмегіне сүйене отырып талқандады. 1471 жылы [[Литва]] кінәздігінің Керей есімді елшісін қабылдап, Иван ІІІ-ке қарсы одақ құрады. 1472 жылы Ахмет ханның әскері Мәскеудің Алексин қақпасына жетіп, қаланы өртеді. 1477 жылы Мәскеумен одақтасқан Қырым хандығын жеңіп, оның тағына Жәнібек ханды отырғызды. 1480 жылы қазан айында Ахмет ханның әскері Ока өзенінің сағасы Уграға келіп тоқтады. А. хан алғашында өзеннің қатқан кезінде мұздан өтіп, шабуыл жасауға әзірленгенімен, қараша айының ортасында әскерін кері қайтарады. Осы оқиғадан кейін Мәскеу [[Алтын Орда|Алтын Ордаға]]ға тәуелділіктерін мойындамады. Ахмет хан [[Сібір]] ханы Ибақпен соғыста ұрыс даласында қаза тапты. Оның ұлдары хан тағына отырғанымен, Алтын Орданың құлдырауын тоқтата алмады.

<ref>Тизенгаузен В.Г., Сборник материалов относящихся к истории Золотой Орды, т. 2, СПб., 1884;</ref><ref> Стэнли Л.П., Мусульманские династии. Пер. В. Бартольда, СПб, 1899; Грумм-Гржимайло Г.Е., Джучиды. Золотая Орда, “Арабески” истории, М., 1994. </ref><ref>Қазақ энциклопедиясы, 1-том</ref>

{{stub}}{{wikify}}

[[Санат:Туған жылы белгісіздер]]