Магнетит: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш Bot: Migrating 42 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q181395 (translate me)
ш clean up, replaced: Пайдаланған әдебиет → Дереккөздер using AWB
 
1-жол:
[[Сурет:Magnetit_Magnetit (01tm).JPG|thumb| alt=A.| ''[['''Магнетит]]'''''.]]
=='''Магнетит'''==
[[Магнетит]], магнитті теміртас (грек. magnetіs — ''магнит'') — оксидтер класының минералы. Химиялық формуласы FeO•Fe<sub>2</sub>O<sub>3</sub>, FeO — 31%, Fe2O3 — 69%, Fe — 72,4%.
Сонымен қатар MgO, Cr<sub>2</sub>O<sub>3</sub>, Al<sub>2</sub>O<sub>3</sub>, MnО, ZnO, тағы басқа қоспалары жиі кездеседі. Кубтық сингонияда кристалданады. Жеке кристалдары [[октаэдр]], [[ромбододекаэдр]] кейіпті, ал минералдық агрегаттары ұсақ түйірлі масса, сеппе түрінде кездеседі. Түсі қара, металша жылтырайды, қаттылығы 4,9 — 5,2, тығыздығы 4800 — 5300 кг/м3. Электр тогын жақсы өткізеді, магниттілігі күшті. Балқу t 1591 — 1597ӘС. Тотыға келе [[Гематит|гематиткегематит]]ке ауысады. Изоморфты қоспаларына байланысты [[магномагнетит]], [[манганмагнетит]], [[ванадомагнетит]], [[хроммагнетит]], [[алюмомагнетит]], тағы басқа түрлерге жіктеледі. [[Ильменит]], тағы басқа титан құрамды минералдармен тығыз кристалданған түрлері [[титаномагнетит]] деп аталады. Магнетит магмалық, метаморфтық, жапсарлық-метосоматикалық жыныстарда, гидротермалдық процестерге ұшыраған жыныстарда түзіледі. Құрамында 60% таза темір бар түрлерінен [[шойын]] және [[болат]] балқытылады. Техникада көбінесе жасанды Магнетит қолданылады. Кен орындары Қазақстанда Қостанай темір кенді алабында, [[Атасу]] кенді ауданында, тағы басқа жерлерде кездеседі.
<ref> Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Қ 17 Геология/Жалпы редакциясын басқарған — түсіндірме сөздіктер топтамасын шығару жөніндегі ғылыми-баспа бағдарламасының ғылыми жетекшісі, педагогика ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік сыйлығының лауреаты А.Қ.Құсаиынов — Алматы: "Мектеп" баспасы" Ж А Қ , 2003. — 248 бет.
ӀSВN 5-7667-8188-1 ӀSВN 9965-16-512-2
</ref>
17-жол:
3. Темір кенінің үстіңгі зонасында магнитті теміртас біртіндеп тотықтанып, қызыл теміртастың құрамына ұқсас мaртитке ауысады.
 
4. Магнитті теміртас недәуір мөлшерде [[Метаморфтық тау жыныстары|метаморфтық жыныстардың]] — темірлі [[Кварцит|кварциттердіңкварцит]]тердің — құрамдарына кіреді. Магнетит өте бағалы темір рудасы, ол темір қорытып алу.
 
==Магнетит кені==
Магнетит кені біздің елімізде Уралда (Магнит тауы, Высокая тауы, Благодать тауы), Қавказда, Азербайжанда (Дашкесан), [[Курск магнит аномалиясы|Курск магнит аномалиясында]]нда, Ангарскіде, Қазақстанда (Кен төбе, [[Қостанай]], [[Атансор]], Ұлытау кендері тағы басқа), [[Украина|Украинада]]да (Кривой Рог) кездеседі.
 
Шет елдегі кені [[АҚШ]]-та (Жоғары көл кені, Лабрадор түбегіндегі кен), [[Швеция|Швецияда]]да (Кирунаваар, Люоссаваар кендері) бар
 
==Дереккөздер==
==Пайдаланған әдебиет==
<references/>
 
{{wikify}}
 
[[Санат:Геология]]
[[Санат:Химия]]
[[Санат:Минералдар]]
 
{{wikify}}
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Магнетит» бетінен алынған