Мануфактура: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

'''Мануфактура''' — [[еңбек бөлінісі]]не негізделген бірлестік. Мануфактура өндіріс үдерісін ұйымдастыру нысаны ретінде Батыс [[Еуропа]] елдерінде 16 ғасырдың ортасынан 18 ғасырдың соңғы ширегіне дейін үстемдік құрды. Мануфактураның екі жолы болды. Олардың бірі — түрлі мамандықтағы [[қолөнершілер]]ді бір [[шеберхана]]ға біріктіру. Екіншісі — бір мамандықтағы қолөнершілерді ортақ шеберханаға біріктіріп, олардың арасында еңбекті бөлісу. Мануфактураны ұйымдастырудың бұл екі тәсілінде де жұмысшылар еңбек бөлінісі негізінде маманданады. Мануфактураның техникалық негізі қолөнері болып қалғанымен, қолөнершілер мен [[мануфактуралық жұмысшылар]] арасында техникалық тұрғыда үлкен айырмашылық болды. Дербес қолөнерші өнімді толық көлемде дайындау жұмысын бір өзі атқарса, [[мануфактуралық жұмысшы]] өнімнің жекелеген бөліктерін дайындау жұмыстарын орындады. Мануфактура, ең алдымен, [[кооперативтік еңбек]] нысанымен байланысты болды. Бірақ жай [[кооперация|кооперацияға]]ға қарағанда, мануфактурада еңбек бөлінісі есебінен еңбек өнімділігі артты. Біріншіден, жұмысшылардың белгілі бір операцияларды орындауға мамандануы жұмыс уақытын қысқартты. Екіншіден, бір операциядан екіншісіне көшуге, құрал-сайманды ауыстыруға жұмсалатын уақыт қысқарды. Үшіншіден, мануфактурада құрал-сайман да мамандандырылды, мұның өзі оның тиімділігін арттырды. Алайда мануфактура қоғамдық өндірісті толық көлемде қамти алмады, өйткені оның [[техникалық базис]]і ұсақ шаруашылықтардағыдай қол еңбегімен атқарылды. Бірақ ол машиналық өндіріске алғы шарттар жасады. Өндіріс үдерістерінің бөлшектенуі, жұмыс құрал-саймандарының саралануы машиналарды қолдануға жағдай туғызды.