Даг Хаммаршельд: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
ш clean up, replaced: США → АҚШ (2) using AWB |
|||
1-жол:
[[Сурет:Dag Hammarskjöld cropped.JPG|thumb|right|250px]]
'''Даг Яльмар Агне Карл Хаммаршёльд''' (швед.Dag Hjalmar Agne Carl Hammarskjöld, Dag Hammarskjöld (ақпарат); 29-маусым 1905 — 18-қыркүйек 1961) — қаржы министірлігінде және [[Швеция банкі
Сонымен қатар ақын, журналист әрі эссе шебері ретінде танымал. 1954 жылдан Швед академиясының мүшесі. Дүниеден өткен соң 1961 жылы дүниежүзілік Нобель сыйлығының лауреаты атағы берілді.
[[БҰҰ|БҰҰ-ның]] [[Конго Демократиялық Республикасы|Конгода]] өткен қайырымдылық шараның ұйымдастырылуы барысында [[Солтүстік Родезия
== Өмірбаяны ==
11-жол:
Даг Хаммаршёльд шведтің Хаммаршёльд дворян әулетінің ұрпағы болған. Бұл әулеттің негізін салушы — ІХ Карл Швед патшасының әскери қызметкері бола жүріп, 1610 жылы дворяндық шен және Хаммаршёльд (Hammarsköld) тегін иеленген Педер (Пер) екені белгілі. Кейінірек ол Эланд[2][3] аралының әскербасы қызметіне тағайындалды. Оның ұрпақтары арасында әскери қызметкерлермен қатар, басқа да сала өкілдері, мәселен, Дагтың арғы атасының ағасы Лоренцо Хаммаршёльд (швед.)орыс. (1785—1827) жазушы әрі әдебиет тарихшысы болған.
Дагтың әкесі құқық ғылымдарының профессоры еді. Даг дүниеге келген соң, сол жылы-ақ Копенгагенде дипломатиялық шен алып отбасымен Дания астанасына көшіп барды. Яльмар Хаммаршёльд халықаралық құқықтар мәселелері бойынша маманданып, Екінші Гаагалық халықаралық құқықтар жөніндегі конференцияға (1907) ат салысты. Бұл оқиға оның және балаларының өмірлік мансап жолдарында үлкен із қалдырды: болашақта халықаралық құқықтар мәселелерімен Дагтың өзі де, екі ағасы да айналысты. Бу Хаммаршёльд (швед.)орыс. мансабы мемлекеттік қызмет жолында өссе, Оке Хаммаршёльд БҰҰ-ның халықаралық сотында қызмет атқарды.
1907 жылы Дагтың әкесі Уппсал губернаторы лауазымына тағайындалып, жанұясымен бірге сол қалаға (Стокгольмнан солтүстікке қарай 60 шақырым) көшіп барды. Бірінші дүниежүзілік соғыс жылдарында (1914—1917) Яльмар Хаммаршёльд Швецияның премьер-министірі лауазымымен қатар, қарулы күштер министірі (1914 жылы)[5] міндеттерін атқарды. Оның отбасы Уппсал қаласында тұрақтанып, бұл қала Дагтың туған қаласына айналды: Даг бұл жерде мектепке барып, жергілікті университетте оқыды.
30-жол:
1947 жылы Хаммаршёльд шетел істері жөніндегі министрлік қызметіне ауысты. Екі жыл бойында Даг барлық экономикалық мәселелермен шұғылдана жүріп министрліктің статс-хатшысы қызметін атқарды. Соның ішінде, 1947 жылы Маршал жоспарының іске асырылу жүйесі туралы Парижде өткен конференцияға қатысушы Швеция делегациясының құрамына енді; 1948 жылы Париждегі Маршал жоспары аясында экономикалық қайта құру жобаларының сандық көрсеткіштерін анықтау конференциясына барған делегацияны бастап барды. Сол кезде еуропалық экономикалық бірлестік ұйымы (қазір – экономикалық даму және бірлестік ұйымы, ЭДБҰ) құрылды; 1948—1949 жылдары Хаммаршёльд осы ұйымның атқарушы комитетінің төраға орынбасары қызметін атқарды.
1949 жылы ол шетел істері жөніндегі министрліктің бас хатшысы дәрежесіне ие болды; осы қызметте жүріп Даг 1950 жылы Ұлыбритания, Дания, Норвегия мен Швецияның[1][4] экономикалық қарым-қатынасын дамытуды көздейтін ЮНИСКАН конференциясына барған делегацияны бастап барды.
Хаммаршёльд ешқандай партия мүшесі болған емес, және әрдайым өзін саяси тәуелсіз санайтын. Осыған қарамастан 1951 жылы социал-демократтар негізін қалаған министрлер кабинетінің құрамына шетел экономикалық қоғамдастық[1][4] жөніндегі істер министрінің орынбасары қызметіндегі партиялық емес портфельсіз министр санатында кірді. Бұл кезеңге Хаммаршёльдтің БҰҰ-дағы алғашқы белсендік танытуы да жатады: ол ББҰ-ның бас ассамблеясының екі сессиясына қатысады, Парижде өткен алтыншы сессиясында (1951—1952)— швед делегациясы басшысының орынбасары, Нью-Йоркте өткен (1952—1953) жетінші сессиясына елінің атынан барған делегацияның жетекшісі ретінде қатысады[1].
78-жол:
1954 жылы Даг Хаммаршёльдтің қоғамдағы құрметі өмір бойғы мүшелікке қабылданатын, әрі 18 швед жазушылары, ғалымдары, қоғам қайраткерлерінен тұратын Швед Патшалық Академиясынан орын берілумен аталып өтті. Бұл академия швед тілінің тұрақтану жолында еңбек етіп, әдебиет саласы бойынша Нобельдік сыйлықты тағайындайды. 1953 жылдың аяқ кезінде 1918 жылдан осы академияның мүшесі болған Дагтың әкесі — Яльмар Хаммаршёльд дүниеден озады. 1954 жылдың 20 желтоқсанында 17-орынға ие болған әкесінің[1] орнын басып, Даг Хаммаршёльд Швед Академиясының мүшесі атанады. Бұл жағдай Швед Академиясының тарихында бұрын-соңды қайталанбаған жағдай еді.
Многие высшие учебные заведения отметили деятельность а, присвоив ему степень почётного доктора. Среди них — (Великобритания), Университет Макгилла (Канада), Гарвардский,Йельский, Калифорнийским, Колумбийский, Огайским (англ.)русск., Пенсильванский, Принстонский университеты, Университет Джонса Хопкинса иКолледж Амхерста (англ.)русск. (
Көптеген жоғарғы оқу орындары Хаммаршёльд қайраткерлігін оған құрметті докторлық дәрежесін беру арқылы бағалады. Олардың ішінде - Оксфорд университеті (Ұлыбритания), Карлтон колледжі (қазір— Карлтон университеті) және Макгилла университеті, (Канада), Гарвард, Йель, Калифорния, Колумбия, Огай (англ.)русск., , Принстон университеттері, Джонса Хопкинс Университеті және Амхерста Колледж( англ.)русск. (
=== Қаза болуы ===
91-жол:
Апаттың нақты себептері бүгінгі күнге дейін белгісіз. Апаттың бірнеше жорамал нұсқасы қарастырылды, солардың бірі — борттағы ақауларға байланысты болса, бірі — БҰҰ ұшағы катанжиялық көтерісшілердің жалғыс воғыс ұшағымен қағып түсірілді. Алайда бұл екі жорамалға да дәлел табылмады. Сыған қарағанда, Хаммаршёльд отырған ұшақ жерге қонарда шамадан төмен биіктікте ұшып, ағаштарға тиіп кетіп[16] апатқа ұшыраған болса керек.
Хаммаршёльд сүйегі Швецияға жеткізілді. УппсалдыңКафедралық соборында қоштасу сәт теле көрсетілім 1961 жылдың[17] 29-қыркүйегінде тікелей эфирде көрсетілді. Даг Хаммаршёльд әулеттінің ескі қабірінде[17].[16].
{{БҰҰ Бас хатшылары}}▼
[[Санат:Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшылары]]
Line 100 ⟶ 102:
[[Санат:1961 жылы қайтыс болғандар]]
[[Санат:Бейбітшіліктен Нобель сыйлығының иегерлері]]
▲{{БҰҰ Бас хатшылары}}
{{Link FA|sv}}
| |||