Павлодар: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш 5.251.172.137 (т) өңдемелерінен 89.218.93.59 соңғы нұсқасына қайтарды
ш clean up, replaced: Пайдаланған әдебиет → Дереккөздер using AWB
55-жол:
 
[[Image:Mechet pavlodar.jpg|thumb|200 px|Павлодар мешіті.]]
'''Павлодар''' — [[Қазақстан]]ның солтүстік-шығысындағы қала ([[1861]] жылдан), өзімен аттас облыс орталығы ([[1938]] жылдан), ірі [[темір жол станциясы]], [[өзен айлағы]] және әуе порты. Тұрғыны 304,5 мың адам ([[2004]]). Қала Құлынды даласының оңтүстік-батыс шеті саналатын [[Ертіс өзені|Ертіс өзенінің]]нің оң жағасында, теңіз деңгейінен 135 м биіктікте орналасқан. Іргесі 17 ғасырдың аяғында Ертіс өзенінің маңындағы көлдерден тұз өндіруге байланысты қаланған.
 
==Тарих==
* [[1720]] жылы оның негізінде Коряков әскери бекінісі (форпост) салынды.
* [[1838]] жылы [[Ямышов]] қамалынан әскери бөлімнің көшірілуіне байланысты [[Коряков станциясы]] салынды.
* [[1861]] жылы форпост Павлодар деп аталды да, облыстар құрылуына сәйкес [[Семей облысы|Семей облысына]]на қарасты [[Павлодар уезі|Павлодар уезінің]]нің орталығына айналды.
* [[1932]] жылға дейін округтік қала орталығы болды.
* [[1932]] – [[1938]] жылдары [[Шығыс Қазақстан облысы]]нда аудан орталығы болды.
Кеңес өкіметіне дейін Павлодар негізінен ауыл шаруашылығы шикізаттарын өңдейтін, [[техника|техникамен]]мен нашар жабдықталған кішігірім кәсіпорындардан тұратын өнеркәсіп пен сауда орталығы ғана болды. Мәдени-ағарту мекемелерінен небары 6 бастауыш мектеп, 1 қоғамдық кітапхана мен клуб жұмыс істеді.
* Қаланың ірі өнеркәсіп орталығына айналуына [[1938]] жылы өзімен аттас облыстың құрылуы және [[1953]] жылы [[Оңтүстік Сібір темір жол магистралі|Оңтүстік Сібір темір жол магистралінің]]нің салынуы үлкен әсер етті. <br/>
'''Павлодардың''' қазіргі өнеркәсібінің қалыптасуына шетелдік және республикалық маңызы бар машина жасау мен [[металл]] өңдеу, [[түсті металлургия]], [[мұнай өңдеу]], [[химия өнеркәсібі]], [[энергетика]], құрылыс материалдары салалары күшті ықпал етуде. Өнеркәсіп кәсіпорындары тиісінше бірнеше акционерлік қоғамдар мен серіктестіктерге біріккен. Электр қуатын өндіру саласында құрамында Екібастұз көміріне негізделген қуатты 3 [[ЖЭС]] және [[ЖЭО]] жұмыс істейді. Машина жасау мен металл өңдеу саласы трактор, арнаулы құрал-саймандар, кеме және автомобиль жөндеу з-ттарынан, түсті металлургия Торғай бокситі негізінде жұмыс істейтін алюминий з-тынан, мұнай өңдеу өнеркәсібі [[Омбы қаласы|Омбы қаласынан]]нан ([[Ресей]]) тартылған ұзындығы 400 км мұнай құбыры негізінде жұмыс істейтін [[мұнай-химия зауыты|мұнай-химия зауытынан]]нан, [[химия өнеркәсібі]] [[1965]] жылдан бастап тұз байланатын көлдер негізінде тыңайтқыштар шығаратын [[химия зауыты|химия зауытынан]]нан, құрылыс материалдары өнеркәсібі бірнеше құрылыс басқармалары мен комб-тарынан тұратын “Павлодаржилстрой” тресінен, кірпіш, асфальт-бетон шығаратын кәсіпорындарынан, тамақ өнеркәсібі ет, сүт, ұн-жарма, нан, арақ-шарап, сыра, сусындар және балық кәсіпорындарынан, жеңіл өнеркәсіп саласы екі тігін фабрикасынан және хром з-тынан тұрады. Сырттан әкелінетін шикізат негізінде жиһаз фабрикасы мен картон-рубероид зауыты жұмыс істейді.<br/>
'''Павлодар''' – республикадағы темір жол, өзен, автомобиль және әуе жолдары түйіскен ірі жол тораптарының бірі. Ертіс өзені арқылы [[Семей]] мен [[Омбы]] ([[Ресей]]), [[Өскемен]] және басқа қалалар арасындағы жүк және жолаушылар тасымалы жүзеге асырылады. <br/>
'''Павлодар''' – [[Алматы]] және Павлодар – Бішкек жедел поезы [[2002]] жылдан бастап жүре бастады.<br/>
94-жол:
* 6 [[суда жүзу бассейні]] жұмыс істейді.
* Қала аумағындағы Ертістің жарлы келген оң жағалауында Еуразиядағы “[[Қаздар қонысы]]” (“Гусиный перелет”) деп аталатын гиппарион фаунасының орны сақталған.
* Бұл жерден палеонтологтар [[гиппарион|гиппарионның]]ның, [[мүйізтұмсық|мүйізтұмсықтың]]тың, [[елік|еліктің]]тің, [[жираф|жирафтың]]тың, cемсер тісті жолбарыстың, т.б. аңдардың сүйектерін тапқан.
 
==Денсаулық сақтау мекемелері==
103-жол:
* 9 фельдшерлық пункт;
* 23 отбасылық-дәрігерлік амбулатория бар.
<ref> Қазақ энциклопедиясы, 7 том </ref>
 
== Бауырлас қалалары ==
124-жол:
* [http://pavlodar-online.kz/core/modules/gomap/ Павлодар картасы]
* [[Павлодар облысы]]
* [[ Павлодар ауданы]]
 
==Дереккөздер==
==Пайдаланған әдебиет==
І. Ахметов, І. Базарбаев
<references/>
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Павлодар» бетінен алынған