Графит: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
ш clean up, replaced: Пайдаланған әдебиет → Дереккөздер using AWB |
|||
1-жол:
[[File:GraphiteUSGOV.jpg|right|thumb|250px|Графит]]
'''Графит'''<ref>
*Түсі қара, сұр, қара сұр, ұстағанда май сияқты, қолға жұғады, металдай жылтыр.
*Қаттылығы 1, ал қабат ішінде 5,5 және одан артық, меншікті салмағы 2,2 г/см<sup>3</sup>.
7-жол:
*[[Электр]] тогын, жылуды жақсы өткізеді.
*Қышқылға төзімді, жоғары температурада ғана тотығады. Отқа берік, балқыған металға салса еріп, амфотерлік қасиеті бар оксидтер түзеді, балқыған [[селитрада]] жанады. Жеңіл өңделеді, жұмсақ, майысқыш.
*[[Нейтрон]] сәулесімен әсер еткенде графиттің [[электр]] тогын өткізгіштігі, майысқыштығы, қаттылығы артады, ал жылу өткізгіштігі күрт төмендейді.<ref>
*Құрылымы жағынан графит айқын кристалды, жасырын кристалды және [[графитоидтар]] болып бөлінеді.
== Алыну жолдары==
13-жол:
*Графитті жасанды жолмен де алуға болады. Электр пешінде 2200<sup>0</sup>С-тан астам қыздырғанда тас көмір ([[антрацит]]) графитке айналады. [[Домна пештерінде]] балқыған шойынды баяу салқындатқанда графит алынады, оны домналық графит деп атайды; карбидтерді термиялық жолмен ажыратқанда карбидтік графит бөлінеді.
==Өнеркәсіпте қолдануы==
Графиттің физикалық-химиялық қасиеттерінің ерекшелігі оны өнеркәсіптің алуан саласында қолдануға мүмкіндік береді. Графиттен отқа төзімді материалдар мен бөлшектер жасалады; электртехникада ([[гальваникалық элементтер]], сілті, химия өнеркәсібі машиналарын жасауда қолданылады. Өте таза жасанды графит блоктары ядролық техникада нейтрондарды баяулатқыш ретінде пайдаланылады. Графиттен [[карандаш]] пен бояу жасалады.<ref>
Машинажасау.
— Алматы: "Мектеп" баспасы, 2007. ISBN 9965-36-417-6</ref>
==Жаратылысы==
Құрылымы бойынша графит кені арасында айқын кристалды, қабыршақ және жасырын кристалды (аморфты) түрлері бөлінеді. Айқын кристалды кен арнайы байытуды қажет етпейді, оның құрамында 60-80% графит болу керек. Қабыршақты графит кені байытуды қажет
етеді, құрамындағы [[минерал]] 6% -дан аз болмауы керек. Аморфты кенде графиттің мөлшері 15%-дан (байытылады) 70% -ға(байытылмайды) дейін өзгереді. Графиттің қоры бойынша ірі (қоры >10 млн. т), орташа (1-10) және ұсақ кенорындар (<1млн. тонна) бөлінеді. <
Графит табиғи жағдайда, жоғары температурада, ауа жоқ жағдайда көміртектен пайда болады. Мұндай жағдай көбінесе [[метаморфтық]] әрекетте көп кездеседі, сондықтан графит көбінесе тас көмірдің метаморфизмынан пайда болады. Сонымен қатар ол кейде қонтақтылық , [[
Құрамында кеміртегі бар контактылық тау жыныстарынан
графит магмалық жыныстың әсерінен пайда болады. Мысалы,
27-жол:
СаСОз + t<sup>o</sup>= Са0 + С0<sub>2</sub> ;
С0<sub>2</sub> + 2Н<sub>2</sub> = С + 2Н<sub>2</sub> 0 .<ref>
==Кен орны==
33-жол:
Украинада, Азов теңізінің солтүстік-батыс жағасында (Жданов,
Осипенко қалаларынан солтүстікке қарай) графит кені бар. Қазақстан жерінде аздаған графит кені Аягәз ауданындағы Сиялысай деген жерде кездеседі.<ref>Пайдалы қазбалар. Оқулық. - Астана: Фолиант, 2008. - 440 б. ISBN 9965-35-411-1</ref>
==Дереккөздер==
<references/>
{{wikify}}
| |||