|
[[File:Jasper-poloski.jpg|thumb|Alt=A.|[[Яшма]]]]
'''Яшма''' ([[ағылшын]] – [[мүйіз тас]], [[шақпақ тас]]) – [[кварц|кварцтың]]тың өте тығыз бітіскен, аса ұсақ түйірлерінен (1 – 3 мк) құралған шөгінді, жанартаутекті - шөгінді [[тау жынысы]]. Құрамындағы [[SіO]]<sub>2</sub> мөлшері 97,9%; аз мөлшердегі қоспаларына: [[гематит]], [[хлорит]], [[слюда|слюдалар]]лар, [[кальцит]], [[апатит]], [[родохрозит]], [[родонит]], т.б. жатады. Түсі [[шұбар]], [[қызыл]], [[жасыл]], [[сұр]]; сынымы [[бұдыр|бұдырлы]]лы, нақышы қабатты, жолақты болып келеді. Яшма негізінен жанартаутекті - шөгінділік, химиялық, биохимиялық жолдармен түзіледі. [[Су]] асты [[жанартау|жанартауларының]]ларының атқылауынан шыққан [[магма|магмалық]]лық [[тау жыныстары|тау жыныстарынан]]нан бөлінген кремнезем ([[SіO]]<sub>2</sub>) едәуір мөлшерде босайды да, Яшманың қалың қабатының қалыптасуына себепші болады. Әдемі түсті Яшмадан безендіру және зергерлік бұйымдар жасалады. Яшманың [[новокулит]] ([[арканзас]] тасы) аталатын түрі [[металл]] бетін өте таза, мінсіз тегістейтін табиғи [[абразив]] болып саналады, сондықтан да жоғары бағаланады. Яшма кендері [[Орал|Оралда]]да, [[Алтай|Алтайда]]да, [[Қазақстан|Қазақстанда]]да ([[Ерейментау]], [[Ұлытау]], [[Тектұрмас]]), бірқатар елдерде ([[Чехословакия]], [[Италия]], [[Испания]], т.б.) табылған.
<ref> 1. Қазақ энциклопедиясы, 10 том </ref>
==Сілтемелер==
* [[Чехословакия]]
* [[Родохрозит]]
* [[Орал]]
== Дереккөздер ==
== Пайдаланған Әдебиет ==
<references/>
{{wikify}}
[[Санат:Тас]]
|
