Авеста: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш Bot: Migrating 60 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q83426 (translate me)
ш clean up, replaced: Пайдаланған әдебиет → Дереккөздер using AWB
1-жол:
[[Сурет:Yasna 12 1.jpg|thumb|Yasna 12 1||thumb| alt=A.| ''[[Авеста көне заманғы қолжазбасынан 12шы бөлім]]''.]]
 
''' Авеста''' - ежелгі Орталық Азияда, Иранда, Әзербайжан, Ауғанстан жерінде таралған [[Зардұштшылық|Заратуштра]] ілімінің қасиетті жазбалары жинағы.
 
== Шығу тарихы: ==
25-жол:
* Панд-намак-и Зардушт — «даңқты Зороастра кітабы» — зороастралық мектепте оқытылған діни ілімнің негіздері.
* Қар-намак-и Ардашир-и Панакан — Сасанилер әулетінің билік басына келуінің аңызға айналған нұсқасы айтылған ақсүйектік шығарма.
Ортағасырлық иран тілдеріндегі басқа мәтіндер сияқты, ортаңғы парсы мәтіндеріне де Орта Азия мен Қазақстан тарихшылары зор ынта қояды, өйткені онда дәуіріне сай, яғни алдыңғы орта ғасырдан XII — XIII ғасырларға дейінгі түпнұсқалық жазба деректер келтірілген. Оларда түріктер, эфталиттер, осы аймақтағы басқа да халықтар мен оқиғалар туралы деректер бар. Алайда осы кезге дейін бұл деректер өте нашар тартылып келді, мұның өзі бірінші кезекте иран тілдерінің фонотикасына өте нашар бейімделген арамей жазбасымен жазылған ортағасырлық мәтіндердің қиындықтарына байланысты.<ref>«Қазақстан тарихы» (көне заманнан бүгінге дейін). Бес томдық. 1-том. — Алматы: Атамұра, 2010.—59 ISBN 978-601-282-026-3 </ref>
 
 
Авестаның көп бөлігі жоғалған, ұмытылған. Ғалымдардың болжамынша, 1/7 бөлігі ғана біздің заманымыздың III ғасырында Аршак әулеті дәуірінде жинақталып, кітап етілген. Көптеген ғалымдар авеста Иранда Сасани әулетінен шыққан I Хосроу шаһ тұсында жазылған деп есептейді. Шындығында ол бұл дәуірде қасиетті саналғанымен, ұмытылған тілде жазылған. Көпшілік түсіне алмағандықтан діндарлар оны сол кездегі әдеби тіл – паһлауий тіліне аударып, көп түсіндірмелер қосқан. Аударманың көлемі өте үлкен болғандықтан діндарлар күнделікті пайдалану үшін Кіші Авестаны жасады. Оған Үлкен Авестадан іріктеп алынған дұғалар кірді. Авестаның барлық діндерге, бүкіл дүниежүзілік өркениетке үлкен әсері болды.
Line 41 ⟶ 40:
== Пайдаланылған әдебиеттер: ==
 
== Дереккөздер ==
== Пайдаланған әдебиет ==
<references/>
 
{{stub}}
{{wikify}}
 
[[Санат:Қазақ әдебиеті]]
[[Санат:Дүние жүзі тарихы]]
 
 
{{stub}}
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Авеста» бетінен алынған