Қарсыласу қозғалысы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш Bot: Migrating 11 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q2094191 (translate me)
ш clean up, replaced: Пайдаланылған әдебиеттер → Дереккөздер (2) using AWB
1-жол:
[[Сурет:Dunkerque retreat.png|right|thumb|250px|[[Дюнкерк шайқасы]]]]
 
'''Қарсыласу қозғалысы''' – [[екінші дүниежүзілік соғыс]] жылдарындағы ([[1939]] – [[1945|1945жж.]]) [[фашизм|фашизмге]]ге [[қарсы]] [[бас]] [[көтеру|көтерулер]]лер. Қозғалыс [[фашистік одақ|фашистік одаққа]]қа кіретін [[елдер|елдердің]]дің ([[Германия]], [[Италия]], [[Жапония]], т.б.) [[қарулы күштер|қарулы күштеріне]]іне қарсы бағытталды. [[Екінші Дүниежүзілік соғыс|Екінші дүниежүзілік соғыс]] кезіндегі патриоттық, азаттық, антифашистік қозғалысы.<ref name=a1>Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Әлеуметтану және саясаттану бойынша / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын – [[Павлодар]]: «ЭКО» ҒӨФ. [[2006]]. – 569 б. ISBN 9965-808-89-9</ref>
 
==Ағымдары==
'''Қарсыласу қозғалысы''' – [[екінші дүниежүзілік соғыс]] жылдарындағы ([[1939]] – [[1945|1945жж.]]) [[фашизм|фашизмге]] [[қарсы]] [[бас]] [[көтеру|көтерулер]]. Қозғалыс [[фашистік одақ|фашистік одаққа]] кіретін [[елдер|елдердің]] ([[Германия]], [[Италия]], [[Жапония]], т.б.) [[қарулы күштер|қарулы күштеріне]] қарсы бағытталды. [[Екінші Дүниежүзілік соғыс|Екінші дүниежүзілік соғыс]] кезіндегі патриоттық, азаттық, антифашистік қозғалысы.<ref name=a1>Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Әлеуметтану және саясаттану бойынша / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын – [[Павлодар]]: «ЭКО» ҒӨФ. [[2006]]. – 569 б. ISBN 9965-808-89-9</ref>
 
Жаулап алынған елдерде қарсыласу [[қозғалыс|қозғалысына]]ына қатысушылар арасында екі [[ағым]] болды:
==Ағымдары==
 
* 1. [[Жергілікті]] [[коммунистік партия|коммунистік партиялардың]]лардың жетегінде болған [[ұйым|ұйымдар]]дар;
Жаулап алынған елдерде қарсыласу [[қозғалыс|қозғалысына]] қатысушылар арасында екі [[ағым]] болды:
 
* 2. [[Батыс елдері]] ([[АҚШ]], [[Ұлыбритания]], т.б.) көмегіне сүйенген [[ұлттық ұйым|ұлттық ұйымдар]]дар. Бұл екі ағым фашизмге қарсы күресте түрлі [[бағыт]] ұстанды. Мысалы, [[Франция]], Италия, [[Чехословакия]], [[Бельгия]], [[Дания]], т.б. елдерде екі ағым [[ортақ]] жауға қарсы күш біріктірсе, [[Югославия]], [[Албания]], [[Грекия]], [[Польша]], т.б. елдерде, керісінше, өзара [[бәсекелестік|бәсекелестікке]]ке түсті.
* 1. [[Жергілікті]] [[коммунистік партия|коммунистік партиялардың]] жетегінде болған [[ұйым|ұйымдар]];
 
* 2. [[Батыс елдері]] ([[АҚШ]], [[Ұлыбритания]], т.б.) көмегіне сүйенген [[ұлттық ұйым|ұлттық ұйымдар]]. Бұл екі ағым фашизмге қарсы күресте түрлі [[бағыт]] ұстанды. Мысалы, [[Франция]], Италия, [[Чехословакия]], [[Бельгия]], [[Дания]], т.б. елдерде екі ағым [[ортақ]] жауға қарсы күш біріктірсе, [[Югославия]], [[Албания]], [[Грекия]], [[Польша]], т.б. елдерде, керісінше, өзара [[бәсекелестік|бәсекелестікке]] түсті.
 
==Кезеңдері==
 
Қарсыласу қозғалысы бірнеше [[кезең|кезеңнен]]нен тұрады.
 
* 1. [[1939]] ж. [[қыркүйек]] – [[1941]] ж. [[маусым]] – күш жинау кезеңі болып, фашизмге қарсы ұйымдар құрыла бастады. [[Партизан]] топтары (Польша, Югославия), саяси [[манифестация]], [[диверсия|диверсиялар]]лар (Чехословакия, Франция, [[Қытай]]) ұйымдастырылды.
 
* 2. [[1941]] ж. маусым – [[1942]] ж. қараша – [[неміс фашистері|неміс фашистерінің]]нің [[Москва]] түбінде жеңілуіне байланысты қарсыласу қозғалысы жалпы [[ұлттық]] [[сипат]] алды.
 
* 3. [[1942]] ж. қараша – [[1943]] ж. соңы – [[Кеңес әскерлері|Кеңес әскерлерінің]]нің [[Сталинград]] және [[Курск]] шайқастарында жеңіске жетуіне байланысты [[Грекия]], [[Албания]], Югославия, Қытай, Италия, [[Вьетнам]], т.б. елдерде [[ұлт-азаттық армия|ұлт-азаттық армиялары]]лары құрылып, кейбір аймақтар [[азат]] етіле бастады.
 
* 4. [[1944]] – [[1945]] ж. қыркүйек – Германия мен [[Жапония]] талқандалып, [[Батыс Еуропа]] мен [[Азия|Оңтүстік-Шығыс Азия]] елдері фашизмнен азат етілді.
Line 26 ⟶ 25:
====Сипаты====
 
Қарсыласу қозғалысы [[Интернационализм|интернационалдық сипатта]] болды. Тұтқыннан, [[концлагерь|концлагерьлерден]]лерден қашып шыққан көптеген кеңес азаматтары жергілікті [[партизан]] қозғалыстарына қосылды. Олардың арасында [[қазақстандықтар]] да болды. Мысалы, [[cержант]] [[Бейсен Райысов]] Югославия азаттық армиясында батальон командирі болды. [[Дәрігер]] [[Ахмет Бектасов]] Франция партизандарынан арнайы топ ұйымдастырды. [[Қадем Жұбаниязов]] Испанияда, [[Қамкен Жанбеков]], [[Өтеген Абдуллин]], т.б. [[Бельгия]], [[Голландия]] елдерінде құрылған партизан жасақтарында соғысты. Бұл партизан жасақтарында көптеген қазақтар болды. Мысалы, Райысовтың [[батальон|батальонында]]ында 90-ға жуық [[қазақ]] болған. [[1965 ж.]] Италия [[ақпарат құралдары]] “[[Гуидо Боскалия]]” отрядында 70 қазақ болғанын хабарлады. Дегенмен қарсыласу қозғалысына қатынасқандардың көпшілігінің ерлік қимылдары әділ бағаланбай, тұтқынға түскен адамдар ретінде біржақты қаралып, кеңестік әміршіл жүйе тарапынан қуғынға ұшырады. [[1946 ж.]] қарсыласу қозғалысына қатысып, елдеріне оралған 49 қазақ азаматы тұтқындалып, ату жазасына кесілген, кейіннен үкім өзгертіліп бәрі де 25 жылға бас бостандықтарынан айрылды.<ref name="source1">Қазақ энциклопедиясы</ref>
 
==Дереккөздер==
==Пайдаланылған әдебиеттер==
<references/>
 
== Тағы қараңыз ==
 
* [http://www.alashainasy.kz/society/2865/ Еуропадағы Қарсыласу қозғалысына қатысқан қазақтар]
 
== Дереккөздер ==
== Пайдаланылған әдебиеттер ==
<references/>
 
{{stub}}
{{wikify}}
 
Line 45 ⟶ 42:
[[Санат:Саясаттану]]
[[Санат:Тарих]]
 
 
{{stub}}