Өзбек хан: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

[[File: Mikhailtver.jpg|thumb| alt=A.|Узбекке келген Михаил Ярославич Тверской ]]

'''Өзбек хан''', ''Мұхаммед Сұлтан Өзбек хан'' (шамамен 1280 – 1342) – [[Алтын Орда]] ханы (1313 – 1342). [[Бату хан]] әулетінен, [[Мөңке-Темір]]дің немересі. Алтын Орда билігіне [[Тоқта хан]] өлген соң билікке жақын сұлтандардың көмегімен келді. Өзбек хан билеген тұста Алтын Орда мемлекетінде елеулі өзгерістер болды. Алтын Ордада ислам ресми дін болды. Өзбек ханның [[Шыңғыс хан]] ұрпақтарынан [[ислам діні]]не кіргісі келмегендерін аяусыз жазалағаны туралы мәліметтер кездеседі. Қазіргі кейбір тарихшылар Шыңғыс өкілдері мен [[нояндар]]ының Ордадан [[Мәскеу]] княздарына қызметке көптеп кетуін осы оқиғалармен байланыстырады. Ол билік құрған кезеңде Алтын Орда нағыз өрлеу кезеңін бастан кешті, оның саяси-әскери қуаты мен экон. дамуы шарықтау шегіне жетті. Бұл өрлеуді қалалардың өсуінен, халықар. қатынастар мен сыртқы сауданың, мәдениеттің дамуынан көруге болады. Алтын Орданың екінші астанасы – [[Сарай әл-Жадид]] гүлденіп, жаңа құрылыстар жүрді. Өзбек хан бұйрығымен [[Еділ]], [[Қырым]] бойындағы, [[Хорезм]]дегі қалаларда [[мешіт-медреселер]], түрлі сарайлар салынды. Оның тұсында Алтын Ордаға бағынышты [[орыс князьдіктері]]нің ішінде Мәскеу ерекше күшейді. Өзбек хан [[Ұлы Владимир князьдігі]] үшін болған күресте [[Мәскеу]] князьдарына қолдау көрсетті. Өзінен бұрынғы хандар сияқты Өзбек хан да [[Русь]]тегі [[православие діні]]н қудалаған жоқ, қайта олардың барлық жеңілдіктерін сақтады. Алтын Орданың [[мәмлүктер]] билеген [[Египет]]пен сауда, мәдени, дипломат. байланысын жандандырды. 1319 ж., 1335 ж. Хулагу иелігіндегі [[ӘзербайжанӘзірбайжан]]ға екі рет жорық жасады. Өзбек хан 1330 ж. [[Ақ Орда]] хандарының бұрынғы тәуелді кезін қалпына келтіру үшін [[Мүбәрәк қожа]]мен соғысып, [[ұлы Тыныбек]]ті [[Сығанақ]] қ-нда хан тағына отырғызды. Өзбек хан өлген соң Алтын Орда тағына [[ұлы Жәнібек]] отырды.

[[Санат: Тарих]]