Геофизика: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш Bot: Migrating 65 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q46255 (translate me)
ш clean up, replaced: Пайдаланған әдебиет → Дереккөздер using AWB
1-жол:
[[Сурет:Pacific elevation.jpg|thumb| right | ]]
 
'''Геофизика''' — [[Жер|Жердің]]дің ішкі құрылысын, [[физика|физикалық ]]лық қасиеттерін және оның қатты, сұйық, [[газ]] қабаттарында өтетін құбылыстарды зерттейтін ғылымдар жиынтығы. <ref> Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Геология— Алматы: "Мектеп" баспасы", 2003.ӀSВN 5-7667-8188-1 ӀSВN 9965-16-512-2 </ref> Геофизиканың негізгі салалары соңғы төрт ғасыр ішінде дамып келеді. 17 ғ-да [[мұхит]] деңгейінің көтерілуі жөнінде алғашқы теориялық болжамдар жасала бастады. Кейінірек ауырлық күшінің өрісі, [[ауа]]дағы физ. құбылыстар, [[Жер|Жердің]]дің ішкі құрылысы және оның [[магнит]] өрісі, жер сілкіну туралы ілімдер кеңінен өріс алды. [[Геофизика]] көп салалы ғылым ретінде тек 20 ғ-дың 40 — 60-жылдарында ғана қалыптасты.Геофизиканың [[геомагнетизм]] ([[Жер]] шарының және оның бөліктерінің магнит өрісі туралы ілім), аэрономия (атмосфераның ең жоғ. қабаттарындағы құбылыстар туралы ілім), метеорология (атмосф. құбылыстар туралы ілім) сияқты негізгі салалары бар. Оның ішінде [[метеорология]]: динамикалық метеорология, синоптикалық метеорология және [[климатология]] болып бөлінеді.
[[Сурет:Magnetosphere rendition.jpg|left|thumb| alt=A.|270 px|[["Күннің желі"]]]]
 
Физ метеорологияда [[атмосфера]] физикасы, ал [[динамикалық метеорология|динамикалық метеорологияда]]да<ref> Мұнай және газ геологиясы танымдық және кәсіптік-технологиялық терминдерінің түсіндірме сөздігі. Анықтамалық басылым.- Алматы: 2003. ISBN 9965-472-27-0</ref> атмосферадағы процестер гидромеханикалық әдістер арқылы зерттеледі. Синоптикада ауадағы көлемді процестер, ауа массасының қимылы бақыланады және [[ауа райы]] туралы болжам жасалады. Климатологияда Жер шарының климат жағдайлары зерттеледі. Сондай-ақ, Геофизика ғылымының құрамына океанология (Дүниежүз. [[мұхит|мұхитты]]ты, теңіз физикасын, теңіз геологиясын, теңіз химиясын және теңіз биологиясын зерттейтін ғыл. салаларының жиынтығы); құрлық гидрологиясы (өзен, көл, т.б. туралы ілім); [[гляциология]] (мұздықтар туралы ілім); Жер қойнауының физикасы (Жердің ішкі бөліктерінің физикасы мен оның құрылысы туралы ілім); [[сейсмология]] (жер сілкінуді зерттейтін ілім); [[гравиметрия]] (жер бетіндегі ауырлық күшінің өрісі туралы ілім); жер бетінің көтерілуі туралы ілім (құрлық, теңіз, мұхиттар беткейінің [[Ай]] мен [[Күн]]нің тарту күші әсерінен көтерілуі, тасуы туралы); [[Жер]] қабығының қазіргі уақыттағы қозғалыстары туралы ілім де кіреді. Геофизика геология, [[геодезия]], [[география]], [[геохимия]], [[физика]] және астрономия сияқты ғылымдармен тығыз байланыста дамиды.
[[Сурет:Convection-snapshot.gif|right|thumb| alt=A.|270 px|[["Термиялық конвекция"]]]]
 
Сондай-ақ, Жердің терең қойнауларын зерттей отырып, Геофизика геологиямен бірге Жердің пайда болуы мен даму тарихын да анықтайды. Геофизиканың барлау Геофизикасы, өндірістік Геофизика деп аталатын салалары кен барлау, [[Жер]] қабығын, оның түрлі қабаттарының құрылысын зерттеуде қолданылады. [[Қазақстан|Қазақстанда]]да Геофизиканың метеорология, ионосфера физикасы, сейсмология және барлау Геофизикасы сияқты салалары кең дамыған. Қазіргі кезде гидрометеорология қызметі ондаған метеостансалар арқылы ауа райы мен гидрол. құбылыстарға жан-жақты бақылау жүргізіп, зерттеп отыр. Жер сілкінуі ықтимал деген аудандарда жаңадан бірнеше сейсмостансалар құрылып, ондағы бақылау жұмыстары кеңейе түсуде. Сондай-ақ, Бат. [[Қазақстан|Қазақстанның]]ның мұнайлы-газды аудандарының тереңдегі құрылысын бақылау және геофиз. жұмыстар тәсілін жетілдіру жолдары зерттелуде. Қазақстан геофизиктерінің геол., геохим. және геофиз. кешенді зерттеулерді жүргізуі негізінде [[Қазақстан]] жер қыртысының терең құрылысы және геол. дамуының тарихымен байланысты кен байлықтарының орналасуындағы аймақтық заңдылықтар анықталды. Қазақстанның орта масштабты құрылымдық-геофиз. картасы жасалды.<ref>Қазақ энциклопедиясы</ref>
 
==Қосымша==
Геофизика — Жер туралы ғылымдар кешені; Жердің ішкі құрылысын, физикалық қасиеттерін, геосфераларда ([[атмосфера]], [[гидросфера]], [[литосфера]], [[мантия]] және тағы да басқалары) жүретін процестерді зерттейді.<ref> Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: География және геодезия. — Алматы: "Мектеп" баспасы, 2007. — 264 бет. ISBN 9965-36-367-6</ref>
 
== Дереккөздер==
== Пайдаланған әдебиет==
<references/>
 
{{Geology-stub}}
{{wikify}}
 
22-жол:
[[Санат:География]]
[[Санат:Мұнай және газ]]
 
 
{{Geology-stub}}
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Геофизика» бетінен алынған