138 844
өңдеме
ш
clean up, replaced: Пайдаланған әдебиет → Дереккөздер using AWB
ш ({{Суретсіз мақала}} үлгісін үстедім) |
ш (clean up, replaced: Пайдаланған әдебиет → Дереккөздер using AWB) |
||
|
'''Теңіз кірпілері''' — палеонтологияда: [[теңіз]] суларында еркін қозғалатын, сыртқы тұрқы шарға, жұмыртқаға немесе жүрекке ұқсайтын, кейде конус пішінді қылқантүтіктілер класына жататын [[жәндік
әсіресе мезозой эрасында кең тараған.<ref>
Теңіз кірпілері (Echinoidea) - тікентерілер класы. Дене пішіні шар, (диск) немесе жүрек тәрізді, бір-бірімен жалгасып біткен, сыртында қаптаған инелер мен педицеляриялары бар сауытпен қапталған. Сауыттың диаметрі 2-3 мм ден 30 см дейін. Дара жыныстылар, жұмыртқаларын суға салады, одан шыққан дернәсілі-эхиноплутеус суда дамиды. Кейбір түрлері тірі дернәсілін туады. Ауыз дененің орта тұсында. Ауыз аппараты арнайы шайнап жеуге арналған мүшесі, аристотел пырағы мен тістерден тұрады. Қорегі, балдыр. Қазіргі уақытта теңіздер мен мұхиттарда су жағалауымен 7 шақырым тереңдікте 800 түрі кездеседі. Су түбінде топыраққа кіріп, немесе топырақ бетінде жүріп өмір сүреді. ТМД теңіздерінде 50 түрі белгілі. Теңіз кірпілері су түбіндегі балықтардын, теніз шаяндарының, ескекаяктылардын, теңіз камшатынын. теніз кустары- ның қоректік қоры. Кейбір таяз судағы түрлері кәсіпшілік нысаны. Оларды уылдырығына бола аулайды. Кейбір тропикалық түрлері, (Diadema туысы) адамға қауіпті. Ұзын, (25 см), кертеш; инелері улы. Теңіз кірпілері кейбір түрлері эмбриологиялық зерттеулердің - классикалық объектісі.<ref>Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Биология / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын - Павлодар: «ЭКО» ҒӨФ. 2007. - 1028 б. ISBN 9965-08-286-3</ref>
==Дереккөздер==
<references/>
{{Geology-stub}}▼
{{wikify}}
{{Суретсіз мақала}}
[[Санат:Геология]]
[[Санат:Химия]]
▲{{Geology-stub}}
| |||