Үстеу: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Arystanbek (талқылау | үлесі) ш "Үстеу" бетін қорғады ([Өңдеуге=Тіркелгісіздерге тиым] (мәңгі) [Жылжытуға=Тіркелгісіздерге тиым] (мәңгі)) |
ш clean up, replaced: Пайдаланған әдебиет → Дереккөздер using AWB |
||
1-жол:
{{Shortcut1|Грамматика}}
'''Үстеу''' заттың әр қилы қимылы мен ісінің ([[етістік]]тің) әр түрлі сындық, бейнелік, мекендік, мезгілдік, шарттық, мөлшерлік және күй-жайларын және сынның белгісін білдіретін [[сөз табы]].
== Морфологиялық сипаттары ==
32-жол:
Құрылысы мен құрамы жағынан туынды ұстеулер екі топқа бөлінеді: '''жалаң туынды'' үстеулер мен ''күрделі туынды'' үстеулер.
==== Жалаң туынды үстеулер ====
Line 44 ⟶ 43:
# '''-дайын, -дейін, (-тайын, -тейін)''' жұрнақтары. Бұл жұрнақтар ― '''-дай''' және '''-ын''' деген қосымшалардан құралған құранды жұрнақтар. Мысалы: ''Түлкідейін түн қатып, Бөрідейін жол тартып'' ([[Махамбет]]).
# '''-шалық (-ша+лық), -шама (-ша+ма)''' жұрнақтары [[есімдік|сілтеу есімдіктерінен]] үстеу жасайды. Мысалы: ''осыншама, соншама, соншалық, мұнша, мұншалық'' т. б.
# [[
# '''-шылап (-шілеп)''' жұрнағы. Бұл жұрнақ - бастапқы '''-ша''' және '''-лап''' деген қосымшалардан құралған. Мысалы: ''ішкері, сыртқары, тысқары, ұшқары'' т. б.
# '''-қары (-кері)''' жұрнағы санаулы біраз сөздерге жалғанып үстеу жасайды. Мысалы: ''ішкері, сыртқары, тысқары, ұшқары'' т. б.
Line 63 ⟶ 62:
# Жазуда бөлек таңбаланып, мағына жағынан бір сөз ретінде қолданылатын грамматикаланған және идиомаланған тұрақты тіркестер - оларды екі салаға бөлуге болады.
#* '''Грамматикаланған жай тіркестер:''' ''күні кеше, күні бүгін, күні ілгері, ала жаздай, күндерде бір күн, ертеден қара кешке, ала сала, келе сала, айта келе, оқи келе, жаза келе, алдын ала, соңын ала, сабаққа бола, кітапқа бола '' т. б.
#* '''Идиомаланған тұрақты тіркестер:''' ''қас пен көздің арасында, аяқ астынан, түн баласында, қаннен қаперсіз, елден ала бөтен, томаға тұйық, құлан таза '' т. б.<ref>
"Сөздік-Словарь", 2005. ISBN 9965-409-88-9</ref><ref
ISBN 9965-808-78-3</ref>
== Үстеулердің мағыналары ==
Line 82 ⟶ 81:
* [[А. Ысқақов]], Қазіргі қазақ тілі, 1974 ж.
==Дереккөздер==
<references/>
{{Stub}}▼
{{wikify}}
{{Суретсіз мақала}}
[[Санат:Лингвистика]]
[[Санат:Қазақ тілі]]
[[Санат:Сөз таптары]]
▲{{Stub}}
| |||