Кооператив: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

'''Кооператив''' (лат. cooperatіo – ынтымақтастық) – [[кәсіпкерлік]] қызметті жүзеге асыру үшін адамдардың үлеспұлдық негізде ерікті бірігуі жолымен құрылған кәсіпорын, ұйым. Кооператив заңи тұлға болып табылады және өзін-өзі қаржыландыру, өзін-өзі басқару негізінде жұмыс істейді. Ұйымдық-құқықтық нысан бойынша өндірістік ([[коммерция|коммерциялық]]лық) Кооператив және тұтыну (бейкоммерциялық) Кооперативі түрлеріне бөлінеді. Кооператив қаражаты үлеспұлдық және мүшелік жарналардан, шаруашылық қызметтен алынған пайдадан құралады.'' Қызметінің сипатына қарай Кооператив кәсіпшілік, өткізу, жабдықтау, [[несие]], [[ауыл шаруашылығы]], тұрғын үй-құрылыс Кооперативтеріне ажыратылады.''

Ауыл шаруашылығында өндіріс құрал-жабдығын, тыңайтқыштарды, [[әктас]] материалдарын, [[жемшөп]], [[мұнай]] өнімдерін, жабдық, босалқы бөлшектер, [[пестицид|пестицидтер]]тер, [[дербицид|дербицидтер]]тер мен басқа да [[химикат|химикаттар]]тар сатып алу және сату мақсатында, сондай-ақ, aуыл шаруашылығында өнімін өндіру үшін қажетті кез келген басқа да тауарларды сатып алу мақсатында; сатып алынатын өнімнің сапасын сынақтан өткізіп, бақылау; тұқым, мал төлі мен [[құс]] балапанын жеткізу; шикізат пен материалдар өндіру және оларды aуыл шаруашылығында тауарларын өндірушілерге жеткізу; aуыл шаруашылығында тауарларын өндірушілерге қажетті тұтыну тауарларын (азық-түлік, киім-кешек, отын, [[медицина]] және мал дәрігерлік [[дәрі]]-дәрмектер, [[кітап|кітаптар]]тар, т.б.) сатып алу және жеткізу мақсатында құрылады. Қызмет көрсетуші Кооператив ауылдық жерлерде [[мелиоратив|мелиоративтік]]тік, көлік, жөндеу, құрылыс, [[экология|экологияны]]ны қалпына келтіру жұмыстарын, мал дәрігерлік қызмет көрсету, мал тұқымын асылдандыру жұмысын, [[тыңайтқыш|тыңайтқыштар]]тар мен улы химикаттар енгізу жұмысын жүзеге асырады, тексеріс қызметін жүргізеді, [[ғылым|ғылыми]]и-кеңес беру қызметін, ақпараттық, медициналық, [[санаторий|санаторийлік]]лік-[[курорт|курорттық]]тық қызметтер көрсетеді. Мал өсіру Кооперативі өсімдік және мал өсірумен айналысатын шаруашылыққа өнім өндіру, ұқсату және өткізу жөнінде кешенді қызмет көрсету үшін құрылады. Несие Кооперативі өз мүшелерін несиелендіру және олардың ақшалай қаражатын жинап, сақтау үшін құрылады. '''Өндірістік Кооператив''', көбінесе, өзара көмектесу жолымен қайсыбір істерді ортақтасып жүргізу мақсатымен бірнеше тұлғалардың ерікті түрде бірігуі негізінде құрылады. Ол өнім өндірумен, жұмыстарды орындаумен, кәсіпорындарға, ұйымдарға, азаматтарға ақылы қызметтер көрсетумен шұғылданады. '''Өткізу (сауда) Кооперативі''' ауыл шаруашылығы өнімін сатып алады, оны сақтайды, сұрыптайды, кептіреді, жуады, қалталайды, тасымалдайды, мәміле жасасады, өткізу рыногін зерделейді, аталған өнімді жарнамалайды, т.б.''' Сақтандыру Кооперативі''' жеке басты сақтандыру, медициналық сақтандыру, мүлікті, жерді, егістікті сақтандыру жөнінде алуан түрлі қызметтер көрсету үшін құрылады. '''Тұрғын үй-құрылыс Кооперативіне''' азаматтар жаңа үйлер салу үшін, жаңа немесе күрделі жөндеуден өткізілген үйлерді не күрделі жөндеуден өткізілуге, жаңғыртылуға тиіс үйлерді сатып алу үшін, өз қаражатына жөндеп, кейіннен пайдалануға беру, т.б. үшін бірігеді. '''Тұтыну Кооперативі''' азаматтардың материалдық және басқа қажеттіліктерін қанағаттандыру мақсатымен олардың мүліктік үлеспұлдық жарналарын біріктіру жолымен құрылады. '''Бейкоммерциялық тұтыну''' қоғамдары түрінде ауыл шаруашылық өнімдерін сатуға, дайындауға және ұқсатуға, халыққа тұрмыстық қызмет көрсетуге, [[саяжай]], [[автотұрақ]] салуға маманданады. Әдетте, ауылдық жерлерде әрекет етіп, тұтыну кооперациясының құрамына кіреді.<ref>[[Қазақ Энциклопедиясы]], 11 - том</ref>