Романс: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

'''Романс'''(исп. romance) — белгілі бір [[музыка]]лық аспаптың сүйемелдеуімен жеке дауыста орындалатын шығарма. [[Испания]]да пайда болған романс алғашында испан (“роман”) тіліндегі ән деген ұғымды білдірген. Бүгінде романс лирико-эпикалық немесе лирико-драмалық мазмұнға толы бір дауысқа арналған ән жанры. Романс көбіне [[лирика]]лық [[поэзия]] мәтініне құрылып, аспаптық [[музыка]]да вокалдық негізде жазылады. Романстың әннен айырмашылығы — әуеннің сөзбен тығыз байланыстылығы мен аспаптық сүйемелдеудің маңыздылығында. Романстың [[баллада]], [[элегия]], т.б. жанрлық түрлері бар. Романс синтетикалық, музыко-поэтикалық жанр ретінде 18 ғасырдың 2-жартысында неміс композиторларының мектебінен басталып, кейін [[Франция]] мен [[Ресей]]де жалғасын тапты. 19 ғасырдағы [[романтизм]] кезеңінде жетекші жанр рөлін атқарып, адамның ішкі дүниесінің сезімталдығын жан-жақты көрсету мен оны [[музыка]] арқылы бейнелеуді негізге алды. Романстың бұл түрі [[В.Шуберт]] шығармашылығында кеңінен орын алған. Кейін [[Ресей]] ([[М.И. Глинка]], [[А.С. Даргомыжский]]), [[Франция]] ([[Ш.Гуно]], [[Ж.Бизе]]), [[Чехия]] ([[Б.Сметана]], [[А.Дворжак]]), [[Польша]] ([[М.Карлович]], [[К.Шимановский]]), [[Норвегия]] ([[Х.Хьерульф]], [[Э.Григ]]), т.б. елдердің классик композиторлары жанрды жан-жақты дамытты. 19 ғасырда әуесқой әншілерге арналған қарапайым романс стилі де бой көтерді. [[Қазақ]]тың дәстүрлі ән жанрында [[еуропа]]лық [[роман]]стардан кем түспейтін ән нұсқалары аз емес. Мысалы, “Ардақ”, “Айттым сәлем қаламқас”, “Қорлан”, “Гауһартас”, “Алқоңыр”, т.б. Романсты [[қазақ]] композиторлары 20 ғасырдың 30-жылдары жаза бастады ([[М.Төлебаев]]тің “Май кеші”, “Қамар сұлу”, т.б.). Әр жылдары [[Абай]] өлеңдеріне жасалған ұлттық романстар жанрдың көркемдік деңгейін арттыра түсті ([[Төлебаев]]тың “Мен көрдім ұзын қайың құлағанын”, [[С.Мұхамеджанов]]тың “Жарқ етпес қара көңілім не қылса да”, “Ғашықтың тілі тілсіз тіл”, [[М.Маңғытаев]]тың “Не із-дейсің, көңілім”, “Өлсе өлер табиғат, адам өлмес”, т.б.).

<ref>Қазақ мәдениеті. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2005 ISBN 9965-26-095-8</ref>

 

<references/>

{{Stub: Қазақ мәдениеті}}

 

{{Суретсіз мақала}}

[[Санат:Қазақ әдебиеті]]

[[Санат:Терминология]]