Дауыстылар: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
ш clean up, replaced: Пайдаланған әдебиет → Дереккөздер using AWB
1-жол:
:'''Түсіп қалған (жылжымылы) дауыстылар''' - [[Морфема|морфемадаморфема]]да тек каңа белгілі фонетикалық позицияда кездесетін дауыстылар (''қаз. мұрын - мұрнын'').
 
:'''Екпінсіз дауыстылар''' - екпін түспейтін дауыстылар. Екпін дауыстылармен салыстырғанда екпінсіз дауыстылар сөйлеу органдарының аз күшімен және артикуляциясымен айталады.
5-жол:
:'''Тексере алмайтын екпінсіз дауыстылар''' - жазуын тексере алмайтын түбір дауыстылар (''орыс. ветчина, каблук, кавычки, т.б.'').
 
:'''Тексере алатын екпінсіз дауыстылар''' - жазуын тексере алатын дауыстылар. Тексеру үшін туыстас сез табу немесе тексеретін дауыс дыбысты екпін [[Буын|буындабуын]]да болу үшін осы сөзді өзгерту керек (''орыс. голова - голову, голов; подписать - подписъ, т.б.'').
 
:'''Қысаң дауыстылар''' - тіл жоғары жағдайда пайда болатын дауыстылар (''қаз. [ы], [ү], [ү]'').
13-жол:
:'''Қос дауыстылар''' - морфемалардың шегінде екі дауыстылардың кездесуінен жасалатын ұзак дауыстылар (қаз. жуу).
 
:'''Диффуздық дауыстылар''' (nam. ''diffusio - mapamy'')- екі жақты универсалды қасиетті компакты дауыстыларға сәйкес келеді, д.д. спектрдің орталық бөлігі бос болады (''орыс. и [i], у [и]'').
 
:'''Созылыңқы дауыстылар''' - басқа даустылармен салыстырғанда, ұзақтау дауыстылар (''ағыл. [і:]'').
19-жол:
:'''Тіл арты дауыстылар''' - тіл барыншы артқа жылжиғанда жасалатын дауыстылар (''қаз. [o], [у], [ы], [ұ]'').
 
:'''Дауысты дыбыстар''' - үн қатысуымен және ауаның ауыз қуысынан еркін өтеуінен жасалатын дыбыстар. Дауысты дыбыстардың жасауында ешқандай сөйлесу органда [[бұлшык ет]] ширығуы жоқ, ал ерін, [[Тіл|тілдіңтіл]]дің мен таңдайдың ерекше ролі бар. ''Дауыстылар'' - буын жасаушы элементтер. Осы белгісінің бәрі әрқашанғы емес: кейде дауысты дыбыстардың және кейбір мұрын жолды ұнді дыбыстардың [[артикуляция]]лык және [[акустика]]лық өзгешелігі жоқ. Бұдан басқа, буын жасайтын элементтер тек қана дауыстылар емес, дауыссыздар да болады.
 
:'''Йорит дауыстылар''' - алдында [j] деген дыбыс бар дауыстылар (қаз. е [j + э], ё [j + o], ю [j + y], я [j + a]).
63-жол:
:'''Белгісіз дауысты дыбыс''' - ерекше қыска дауысты, тереңдетілмеген, екі жақты баска дауыстылармен қарсы қатынаска түспейтін, бейтарап дауысты.
 
:'''Екпінді дауысты''' - бір фономорфологиялық бірліктің құрамындағы екпін түспеген дауысты дыбыстармен салыстырғанда күштілігімен, көтеріңкілігімен ерекшеленетін дауысты.<ref> Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Лингвистика / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын – Павлодар: «ЭКО» ҒӨФ. 2007.
ISBN 9965-08-235-9</ref>
 
== Дереккөздер ==
== Пайдаланған әдебиет ==
<references/>
 
{{Stub}}
{{wikify}}
 
74-жол:
 
[[Санат:Лингвистика]]
 
 
{{Stub}}
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Дауыстылар» бетінен алынған