Шақылдақтар: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш Bot: Migrating 42 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q184067 (translate me)
ш clean up, replaced: Пайдаланылған әдебиеттер → Дереккөздер using AWB
18-жол:
| subdivision = See text
}}
'''Шақылдақтар''' ({{lang-la|Ochotonidae}}) — [[қоянтәрізділер]] отрядының тұқымдасы. Шақылдақтар [[Оңтүстік-Шығыс Еуропа]], [[Азия]], [[Солтүстік Америка|Солтүстік Америкада]]да мекендейтін 18 — 20 түрі бар. Қазақстанда 5 түрі (дала Шақылдағы, алтай Шақылдақғы, моңғол Шақылдағы, қалқанқұлақты Шақылдақ және қызыл Шақылдақ) кездеседі, олар республиканың барлық аймақтарындағы далалы, шөлейтті, шөлді, кейде тіпті таулы аймақтарға дейін таралған. Дене тұрқы 23 — 25 см, салм. 100 — 300 г. Аяқтары қысқа, алдыңғы және артқы аяқтарының ұзындықтары бірдей. Құлақ қалқаны кішкентай, дөңгеленген (түйеқұлақ деп аталуы да осыдан). Құйрығы түгінен көрінбейді. Реңі жыл маусымдарына қарай өзгеріп тұрады: жазда — жұқа, қоңыр сұр, қоңыр қызыл, ашық сары не сарғыш; қыста — қалың, ақшылдау болады. Шақылдақтар ашық жазықта, бұталар мен шөптесін өсімдіктер арасында, таулы жерлерде 3000 м биіктікке дейін қоныстанады. [[Тастар]] мен [[қорымдар]] арасындағы қуыстар мен жарықшақтарда, басқа кеміргіштердің бос індерінде тұрақты тіршілік етеді. Жиі топтанып шоғыр құрады. Бұлардың дыбыс беру қабілеті өте жақсы жетілген. Күндіз белсенді, қысқы ұйқыға жатпайды. өсімдіктердің 100-ге жуық түрімен қоректенеді. Қысқа қарай азық қорын жинайды, өсімдіктерді кептіріп, кейде салмағы 27 кг-дай шөмеле салады (кейде бұлардың шөмелешілер деп аталуы осыдан). Жыныстық жағынан аталығы мен аналығы 8 — 11 айда жетіледі. Жылына 2 — 4 мәрте, сәуір — тамыз айларында, көбеюге қатысады. Буаздық мерзімі 1 ай шамасында, 2 — 13 көжек туады. Көжектері шала, соқыр болып туылады, салмағы 11 — 22 г, дене тұрқы 6 — 8 см. Олар 3 жетідей сүт еміп, содан кейін шөппен қоректене бастайды. Кәсіптік маңызы жоқ. Шақылдақтардың саны көбейген кезінде кейбір түрлері оба індетін таратады. <ref> [[Қазақ Энциклопедиясы]], 9 том 18 бөлім</ref>
 
==Дереккөздер==
==Пайдаланылған әдебиеттер==
<references/>
 
{{stub}}
{{wikify}}
 
[[Санат:Шақылдақтар| ]]
 
 
{{stub}}