Азамат: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
ш clean up, replaced: Пайдаланған әдебиет → Дереккөздер using AWB |
|||
1-жол:
'''
Азамат ұғымын кәмелеттік жағынан талдау салыстырмалы сипатта болып келеді. Себебі табиғат, орта, [[дәстүр]], [[заман ағымы]], өмір сүру ерекшеліктері әр елде, әр жерде әртүрлі және ол бірыңғай болып тұрмайды. Соған орай кәмелеттілік жас мөлшері де әр елде, әр кезеңде әрқилы. 16 ғасырда [[Англия]]да жасөспірімдер қолөнершілік кәсібін игеру үшін тәрбиеші-ұстаз бақылауымен 7 жыл оқыған. [[Шәкірт]]тер үшін сол ұстаздары жауап берген. Мұнда “кісі 23 жасқа жетпейінше, ол көбіне өзін-өзі басқаруға, дұрыс ой қорытындыларын жасауға әлі тәжірибесі жеткіліксіз, көбіне алыпқашпа сезімдердің жетегінде болады” деп есептеген. Сондықтан да олар оқуын бітіріп, 24 жасқа толған соң ғана үйленуге, өз бетімен [[қызмет]] атқаруға құқылы болды.<br />
[[Мұрагерлік билік заңы]] үшін кәмелеттілік негізгі мәнге ие бола қойған жоқ. Мұнда жеке тұлғаның қоғамдағы хал-ахуалы оның жасына емес, әлеуметтік шығу тегіне, байлық дәрежесіне байланысты еді. Әйтсе де шығыс халықтары кәмелеттік жасқа ертерек толатыны айқын. Мұны халық ауыз әдебиеті үлгілерімен бірге жазба деректер де айғақтайды. Мысалы, “Күлтегін” кіші жазуында (732 ж.): “Он жаста, шешем Ұмай текті ананың бағына, інім Күлтегін ер атанды. Он алты жасында ағам қағанның ел-жұртын сонша меңгерді. Алты баулы Соғдаққа қарсы соғыстық, талқандадық. Табғаш Оң тұтықтың елу мың әскері келді, [[Күлтегін]] жауға жаяу ұмтылды. Оң тұтық басшыларын жорықты нөкерімен қолға түсірді... Жиырма бір жасында Чача сеңүнмен соғыстық... Оның жауға қалай тигенін, түркі бектері, жақсы білесіңдер...” деген жолдар Күлтегіннің 10 жаста ұрандап жауға тиіп, 16 жаста ел бастауға да, қол бастауға да жараған азамат болғандығына куәлік береді. Азамат ұғымының дара тұлғалық мәніне де мысал бола алатын мұндай тарихи [[
Қазақстанда қазір 16 жастан бастап ресми түрде [[мемлекет]] азаматтығына қабылданады (паспорт беріледі), ал үйленіп, отау құруға 18 жастан (Украина мен Өзбекстанда 17 жастан) ғана рұқсат етіледі.<br />
Қазақстан азаматтарының қоғамдағы орны мен негізгі құқықтары [[Қазақстан]] Республикасы Конституциясының ІІ-бөлімінде белгіленген.
24-жол:
== Азаматтық қорғаныс ==
Басқару органының мемлекеттік жүйесі және бейбіт және [[
нысандары мен елдіңаумағын қазіргі
заманғы жойқын құралдардын талкандау (бұзып-жою) факторларының
32-жол:
== Азаматтық жауапкершілік ==
Азаматтық [[құқық]] нормаларымен
бекітілген заңдық жауапкершілік түрлерінін біреуі; басқа адамның субъективті
бұзылуымен байланысты, азаматтық
құқықпен қарастырылған міндеттерді
47-жол:
мүмкіндігін анықтайтын, [[мемлекет]]
азаматының [[конституция]]лық-құқықтық мәртебесінің негізі. Сонымен бір
дерлікте, негізгі
[[
бұрын [[БҰҰ|БҰҰ-ның]] қалт етпейтін назарында болады.
80-жол:
мүліктік залал келтірілді деп ұйғаруға
жеткілікті негіз бар және оны өтеу
туралы талап қойған жеке және заңды тұлға. Азаматтық талапкер [[
=== Азаматтық жауапкер ===
127-жол:
органдарының лауазымды адамдарының әрекетіне арыз бойынша іс; [[сот]]та
қаралып шешілетін заңдық маңызы
бар [[
== Азаматтық бағынбау ==
156-жол:
мүдделерін қамтамасыз етуге, шетелдерде оны қорғауға және жанашырлық
танытуға кепілдік береді. Өз кезегінде
азамат [[
жазбаша өкімдерін, ол бекіткен
міндеттерді орындауға міндетті. Бұл
құқықтар мен міндеттердің жиынтығы, азаматтың (азаматтығы жоқ
адамдардан айырмашылығы) [[Саясат|саяси]] құқықтық мәртебесін құрайды.<ref>Орысша-қазакша заңдык түсіндірме сөздік-анық тамалық. - Алматы: Жеті жарғы, 2008. ISBN 9965-11-274-6</ref>
== Дереккөздер ==
<references/>
{{wikify}}
| |||