'''Толғау''' - [[қазақ]], [[Қарақалпақтар|қарақалпақ]], [[Ноғайлар|ноғай]] халықтарының ауызша [[Поэзия|поэзиясындапоэзия]]сында кең тараған жанр. Толғау тектес сөз үлгілерін қырғыздар ''"санатна-сыятырлар"'', құмықтар ''"ойлу йырлар"'', башқұрттар ''"қобайыр"'' деп атайды. [[Ноғай әдебиеті|Ноғай]] мен құмық әдебиетінде ерлік толғауы мағынасында қолданылады. Толғаудың жанр ретінде қалыптасуы аталған халықтар әлі бөлініп үлгермеген 13 - 14 ғасырларға сәйкес келеді. 15 - 19 ғасырлардағы қазақ поэзиясында ерекше өркендеп, өзінің жоғары даму сатысына жетті. Толғау тарихы жыраулық поэзияға тікелей қатысты. Көрнекті өкілдері ''[[Қазтуған]], [[Доспамбет Жырау|Доспамбет]], [[Шалкиіз жырау|Шалкиіз]], [[Ақтамберді Сарыұлы|Ақтамберді]], [[Үмбетей Тілеуұлы|Үмбетей]], [[Бұқар Жырау|Бұқар]], [[Дулат Бабатайұлы|Дулат]], [[Махамбет Өтемісұлы|Махамбет]], [[Базар Есұлы|Базар]],'' т. б. Генетикалык жағынан магиялық функциясы болғаны байкалады. Хандык дәуірде аса зор идеологиялық мәнге ие болды. Толғауда терең азаматтық [[әуен]], ірі қоғамдық, әлеуметтік, саяси философиялық тақырып ерекше орын алады. Негізгі бейнелеу тәсілі - [[дидактика]]. Толғауда кейде күрделі, көлемді лирикалық туынды, тіпті сюжетсіз [[поэма]] дерліктей сипат алады. Құрылысы тирада пішінді, буын саны аралас, кейінгі даму кезеңдерінде өзгеріске ұшырап, біртіндеп тұрақталған. Толғау ауызша дамып, біздің заманымызға ауызша жетті. Бір мақам мен музыкалық аспаптың сүйемелдеуінде орындалады.<ref>“ Қазақ әдебиеті. Энциклопедиялық анықтамалық. - Алматы: «Аруна Ltd.» ЖШС, 2010.ISBN 9965-26-096-6</ref>
