Ерімбет Көлдейбекұлы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

'''Қарасақал Ерімбет''', Көлдейбекұлы Ерімбет (1844, [[Қазалы уезі]] [[Көкаша мекені]] – 1916, сонда) – ақын. Шыққан руына орай елге Қарасақал Ерімбет болып танылған. Хиуадағы «[[Шеккі Хазірет]]» медресесінде оқып, білім алған. Қарасақал Ерімбеттің ақындық өнер жолының қалыптасуына [[Шернияз Жарылғасұлы]] (1807 – 1867), [[Қашқынбай Қожамбетұлы]], т.б. ақындар ықпал еткен. 1877 – 79 жылдары Қалыңбас аумағында болыстық қызмет атқарған. Жыраулық, жыршылық, әншілік, ақындық, сал-серілік өнері тоғысқан Қарасақал Ерімбет пен оның өнерпаздық айналасы: [[Базар Оңдасұлы]], [[Омар Шораяқұлы]], [[Тұрмағамбет Ізтілеуов]], [[Даңмұрын Кенжебекұлы]], [[Әзілкеш Шымырұлы]], [[Оңғар Дырқайұлы]], [[Жарылқасын Сырманұлы]], [[Тұрымбет Салқынбайұлы]], т.б шайырлар Сыр бойының жыраулық-жыршылық мектебін қалыптастырды.<ref>“Қазақстан”: Ұлттық энцклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9</ref> Қарасақал Ерімбет шығыстық дидактика-философиялық мазмұндағы әдеби дәстүрді одан әрі дамытып, ислам дінінің гуманистік-ағартушылық идеяларын қазақ поэзиясының поэтикалық өзегімен тұтастыра жырлады. Оның насихаттық өлеңдеріне («[[Жақсылар бұл қиссадан ғибрат ал]]», «[[Әй, балам, саған насихат]]», «[[Жалғанның түбін ойлап, күтініңдер!]]», «[[Сыйлап қал бір-біріңді соқпай саның]]», «[[Жадыңа, ислам халқым, неге алмайсың?]]», «[[Халықтың қалсын сөзі құлағыңда]]») Алланың құдіреті, Құранның шындығы, пайғамбардың өсиеті, білім-ғылымға ұмтылу жырланса, дастандарына («[[Атымтай Жомарт]]», «[[Хазіреті Ғали мен Дариға қыз]]», «[[Әбу Шашма]]», «[[Сәдуа¬қас Сақи]]», «[[Ақтам сақаба]]», «[[Бап Раушан]]») Құран кітабындағы хикаялар, Мұхаммед пайғамбар мен оның сахабаларына байланысты аңыз әңгімелер өзек болған. Сондай-ақ, ол қазақтың дәстүрлі айтыс өнеріне де өзіндік ерекшелігімен үлес қосты. Қарасақал Ерімбеттің негізгі жазба айтыстары («[[Қарасақал Ерімбет пен Шораяқтың Омары]]», «[[Ерімбет пен Аппақ]]», «[[Ерімбет пен Қаңлы Жүсіп]]», «[[Ерімбет пен Ыбырайым]]») жұмбақ айтыс тұрғысындағы идеялық, композициялық құрылымымен ерекшеленеді. Қыз бен жігіттің сөз сайысы («[[Қарасақал Ерімбет пен Жекей қыз]]») түріндегі айтыстары да ақынның әдеби шығармаларының дәстүрлі табиғатын танытады. Қарасақал Ерімбеттің жазба айтыстарында дидактикалық бағдардағы сюжеттер, нақылдар, мақал-мәтелдер, бейнелеу өрнектері мол қолданылады. Ақын шығармалары «[[Айтыс]]» (1965, 2-т.), «[[Қазақ поэзиясының антологиясы]]» (1992) жинақтарында жарияланды. «[[Ұлағат сөзім ұрпаққа]]» (1995) атты жеке жыр кітабы жарық көрді.<ref>“ Қазақ әдебиеті. Энциклопедиялық анықтамалық. - Алматы: «Аруна Ltd.» ЖШС, 2010.ISBN 9965-26-096-6 </ref>