Қазыбек би: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш "Қазыбек би" бетін қорғады ([Өңдеуге=Тіркелгісіздерге тиым] (мәңгі) [Жылжытуға=Тіркелгісіздерге тиым] (мәңгі))
ш clean up, replaced: Пайдаланылған әдебиет → Дереккөздер using AWB
624-жол:
Көзім қыли, жасырмаймын, ақсақпын. Келдікеңмен сондай тату жақсы-ақпын. Татулықтың белгісіндей тамаша, Төрт Бошанды билейтін ұл таппақпын, - дегенде, әлгілер "бұл тегін адам емес екен, қалжыңды қояйық" десіпті. Айтқанындай-ақ Тоқмейіл анадан атақты Қазыбек би дүниеге келеді. Сол Тоқмейілден Қазыбек, Сәдімбек, Асан, Балапан, Үсен, Бөдене деген алты ұл туады. Бұларды ел "ақсақтың алтауы" деп атап кетеді. Қазыбек туғанда анасы:
 
"Айналып-толғанып өсірсем,
 
Ақ сүтімді кешірсем,
 
Адалдан болар нәсібің.
 
Тіліңнен болар кәсібің", - депті. Сәдімбек туғанда айтыпты: "Осы шіркін ызақор болар, емшегімді емерде, ашуланып тырналаушы еді" депті.
700-жол:
Қызың сумақай болса,
 
Сол үйдің берекесі түгел кетеді,
 
— Әйелің жақсы болса,
 
Досың жаныңа жиналып, Рахаттанар қонағың.
 
Әйелің жаман болса.
 
Досың сенен безініп,
 
Үйіңнен кетер қонағың, -
786-жол:
Мінген атың жақсы болса,
 
Бұл дүниенің пырағы емес пе!
 
Алған жарың жақсы болса,
883-жол:
- Біз қазақ деген мал баққан елміз, бірақ ешкімге соктықпай жай жатқан елміз. Елімізден күг-береке қашпасын деп, жеріміздің шетін жау баспасын деп, найзаға үкі таққан елміз, ешбір дүшпан басынбаған елміз, басымыздан сөзді асырмаған елміз. Досымызды сақтай білген елміз, дөмі, тұзын ақтай білген елміз, асқақтаған хан болса, хан ордасын таптай білген елміз. Атадан ұл туса, құл боламын деп тумайды, анадан қыз туса, кун боламын деп тумайды. Ұл мен қызды қаматып отыра алмайтын елміз.
Сен қалмақ та, біз қазақ,
 
Қарпысқалы келгенбіз,
 
Сен темір де біз көмір,
 
Еріткелі келгенбіз,
 
Екі еліктің лағын Теліткелі келгенбіз.
 
Танымайтын жат елге
 
Танысқалы келгенбіз,
 
Танысуға келмесең,
 
Шабысқалы келгенбіз,
 
Сен қабылан да, біз арыстан,
 
Алысқалы келгенбіз,
 
Жаңа үйреткен жас тұлпар,
 
Жарысқалы келгенбіз,
 
Тұтқыр сары желімбіз
 
Жабысқалы келгенбіз,
 
Берсең жөндеп бітімді айт,
917-жол:
Бермесең дірілдемей жөніңді айт,
Не тұрысатын жеріңді айт! -
 
943-жол:
Сүйтіп есеп-кисап бітіп, қазақтар қайтпақшы болды. Мал мен жанды алдына өрістетіп салып, олармен хан қош айтыспақ болып еріп шықты. Содан қош айтысамыз деп бір төбенің басына иіріле тұра қалды. Сонда қазақтын бір жас жігіті ортаға шығып айқай салыпты.
 
- Уа, жиылған халайық, менің айтпағым мынау, - депті.
 
— Мен басында қазақтың жылқышысы едім. Жылқы бағып жүріп жылқыммен қалмақтын қолына түстім. Мұнда келгеннен кейін бір уәзір ұрып тонымды тартып алды, өз ықтиярыммен бермеп едім, сабап тісімді сындырды. Атымды алып жаяу қалдым, тісім сынып сөзім бұзылды, осыған жиылған көпшілік не дейді екен? - депті. Сонда Қоңтажы тұрып:
1045-жол:
Бір тай алмақ болып алты айға. Содан барып төбелес туды,
 
Бір асына жарытпады, Жазым болып күрек тіс сынды.
 
- Байдың аты бай емес пе, ақымды бермейді, үйінен куады. Би ата, әділдігіңізге жүгінгелі келдім, - деп сөзін аяктапты. Бұл дауға Қазыбек мынадай билік айтыпты:
1104-жол:
- Арық емес қатумын,
 
Жетімдік көрсе қыз азады,
 
Бала кезден татумын.
 
Жаугершілік кезде ер азады,
 
Көшершілік кезде түйе азады,
 
Ермен бірге ел азады,
 
Көктемде бие азады,
1130-жол:
- Қандай бүйымтайың бар еді, сөйлей отыр? - дегенде Шорман бала:
- Ханнан сәлем әкелдім,
 
Бағаналы Борбасым.
 
Қасым жомарт сиякғы,
 
Даңқың аян болғасын.
 
Қалауын айтты қармаулы,
 
Салмағы зіл-қорғасын.
 
Берсін деді ренжімей,
 
Қара қасқа жорғасын.
 
Хан да жомарт өзіңдей,
 
Жанар таудың көзіндей
 
Айтқаны ғибрат халыққа,
 
Осы үш бидің сөзіндей.
 
Жорғаңыз да дүлдүл ғой,
 
Көздің жауын арбайтын.
 
Жауға мініп барсаң да,
 
Ешқандай мін таңбайтын.
 
Шыныдай мүзға салсаң да,
 
Тас тұяғы таймайтын.
 
Құбылып басып ойнайтын,
 
Қылығына ????
Тұғырдаяқан тұйғындай,
 
Көк аспанда ойнайтын.
 
Қапшын болсаң, құтылып,
 
Қусаң, жетпей қоймайтын,
 
Қарқынынан танбайтын,
 
Жыл мінсең арып-талмайтын.
 
Қара қасқа жорғаны.
 
Сыйладым деп ханыма,
 
Жөнің бар жанға байлайтын, - депті.
1201-жол:
* [http://adyrna.kz/?p=2423 Арық емес, қатумын]
 
==Пайдаланылған әдебиетДереккөздер</span>==
<references/>
{{Stub:Қарағанды облысы: Энциклопедия }}
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Қазыбек_би» бетінен алынған