Люксембург: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
ш clean up, replaced: Нидерланды → Нидерланд (2), Пайдаланған әдебиет → Дереккөздер using AWB |
Madina Kali (талқылау | үлесі) уикилендіру, нақтылау, мәліметтерді жаңарту, толықтыру, сурет қою, дереккөз |
||
71-жол:
Люксембургтың солтүстігінде [[Ардени]] және [[Рейн]] тақта тасты тауларының сілемдері орналасқан, оңтүстігі қыратты жазық. Климаты [[қоңыржай]], теңіздік. Жылдық орташа температурасы қаңтарда 0 — 2ӘС, шілдеде 17ӘС. Жауын-шашынның жылдық орташа мөлшері 700 — 800 мм. Өзені көп жерінің 1/3-не жуығын орман алып жатыр.
Люксембург [[Рим империясы]] тұсында Бельгика — [[Прима провинциясы]]ның, ал кейіннен [[Франк корольдігі]]нің құрамына кірді. 10 ғасырдан Люксембург [[граф]]тығының құрамында болып, 14 ғасырдан Люксембург герцогтығына қарады, 15 ғасырда [[Нидерланд]]ның 17 провинциясының біріне айналды. 16 ғасырда Нидерланд революциясынан кейін Люксембург Испаниялық Нидерландтың (1714 жылдан Австрия Нидерланд) құрамында қалды. 1794 ж. Австрия үстемдігі жойылып, Люксембург Францияның құрамына кірді. [[Вена конгресі]]нің (1814 — 15) шешімі бойынша, Люксембург өлы герцогтігі құрылды. Ол Герман одағына кіріп, Нидерланд корольдігімен дербес унияда болды. Люксембургтің қазіргі шекаралары 1839 ж. Бельгия — Нидерланд шарты бойынша белгіленген. Лондон конференциясында (1867) Люксембург “мәңгі бейтарап мемлекет” болып жарияланды. 1948 ж. конституциядағы бейтараптық жөніндегі бап алынып тасталды. Люксембург — өнеркәсібі дамыған ел. Электроника өндірісі, химия өнеркәсібі, цемент, тоқыма кәсіпорындары бар. [[Экспорт]]қа химия, металлургия өнімдерін, тағамдар мен киім-кешек шығарады, сырттан астық, металл, мұнай, көмір, т.б. әкеледі. Туризм дамыған. Мал, егін, жүзім ш., шарап жасау жақсы дамыған. Люксембург [[Бөө]]-на (1945), Еуропа Одаққа (1957), т.б. халықаралық ұйымдарға мүшелік өлттық табысы жылына әр адамға шаққанда 34400 доллар шамасында.
==Саяси құрылымы==
Ел басшысы - '''Ұлы герцог'''.
Қызметі:
* Конституция бойынша елді басқару;
* Үкіметтің құрамын белгілейді;
* Заңдарды бекітеді;
* Азаматтық және әскери қызметтерге тағайындайды;
* Қарулы күштерді басқарады.
== Негізгі саяси партиялар==
* Христиандық-әлеуметтік халық партиясы (Люксембург) — мемлекеттегі ең үлкен партия— құрамында 9500 мүше. 1870 - жж құрылған.
* Люксембургтік әлеуметтік жұмысшы партиясы — мемлекеттегі екінші партия — құрамында 5500 мүше. 1890жж. құрылған.
* Демократиялық партия(Люксембург) — 1947 ж. құрылды. Құрамында 2000 сүше шамасында.
* Демократия және зейнеткерлердің құқығын қорғау комитеті — 1989 ж. құрылды.
* Жасыл (Люксембург) — 1994 ж. құрылды.
* Солшыл (Люксембург) — 1999 ж. құрылды.
* Люксембургтің коммунистік партиясы — 1921 ж. негізделді.
* Люксембургтің азат партиясы — 2004 ж. құрылған.
==Әкімшілік бөліктерге бөліну==
[[Сурет:Luxemburg districts.svg|120px|нобай|оңға|Люксембургтің округтары]]
3 округқа бөлінеді ({{lang-de|}} {{lang-lb|Distrikt}}, {{lang-fr|District}}, иллюстрацияға қараңдар):
{| class="standard"
! №
! Округ
! Әкімшілік орталығы
! Халығы ,<ref name="People">[http://www.statistiques.public.lu/stat/TableViewer/tableView.aspx?ReportId=397&IF_Language=fra&MainTheme=2&FldrName=1&RFPath=68 Население Люксембурга].</ref><br />ад. (2011)
! Аумағы ,<ref name="Land">[http://www.statistiques.public.lu/stat/TableViewer/tableView.aspx?ReportId=140&IF_Language=fra&MainTheme=1&FldrName=1 Территории Люксембурга].</ref><br />км²
! Халық тығыздығы,<br />ад./км²
|-
| 1 || Дикирх (округ)|Дикирх || Дикирх || align=right | 78 300 || align=right | 1157,3 || align=right | 67,66
|-
| 2 || Гревенмахер (округ)|Гревенмахер || Гревенмахер || align=right | 61 533 || align=right | 524,8 || align=right | 117,25
|-
| 3 || Люксембург (округ)|Люксембург || Люксембург || align=right | 372 520 || align=right | 904,3 || align=right | 411,94
|- bgcolor="#dddddd"
| || Барлығы || || align=right | 512 353 || align=right | 2586,4 || align=right | 198,10
|}
Округтар 12-ге бөлінеді кантондар, ал кантондар — 116-ға бөлінеді коммуналар.
== Халығы ==
[[Сурет:Luxembourg military band.jpg|нобай|оңға|Әскери шеру]]
Негізгі халығы— люксембургтықтар, лётцебургер (өзіндік атауы). Сонымен қатар Италияда, Францияда және Германияда тұрады. Жалпы адамның саны 473 мың, соның ішінде Люксембургта 285 мың адам. Люксембургтік тілінде сөйлейтін үндіеуропалық тілдердің германдық тобы. Неміс және француз тілдері көп кездеседі. Латын әліппесін қолданады.
== Дереккөздер ==
| |||